Przed pasjonatami techniki i poszukiwaczami historycznych ciekawostek, podczas zwiedzania naszego regionu, swoje tajemnice odsłonią zabytki hydrotechniki. Porozrzucane po całym województwie pomorskim elektrownie, mosty, kanały, śluzy, zapory i młyny, stanowią swoisty pomnik rozwoju myśli technicznej Pomorza. Z wieloma z nich wiążą się bardzo ciekawe historie, a ich odkrywanie może okazać się fascynującą podróżą w czasie!
Szlak Zabytków Hydrotechniki tworzą elektrownie, mosty, kanały, śluzy, zapory i młyny. Pomorski Szlak odpowiedni jest dla każdego.
Zabytki hydrotechniki wkomponowane w krajobraz Pomorza uważane są za dzieła sztuki inżynierskiej, a wiele z nich dzierży zasłużone miano zabytków kultury materialnej. W dobie komputerów i automatyzacji, rozwiązania techniczne sprzed dziesiątek lat zadziwiają i fascynują szczególnie. Warto przekonać się o tym samemu.
Szlak wiedzie przez imponującą ilość atrakcji. Obejmuje aż 27 elektrowni wodnych, (pokrywając się częściowo ze „Szlakiem najstarszych elektrowni wodnych”), 6 kanałów, 3 akwedukty, 5 śluz, 7 mostów, 11 młynów wodnych, 1 kuźnię wodną, zaporę, twierdzę wodną i przepompownię. W sumie jest to ponad 60 obiektów – i chociaż ciężko jest odwiedzić je wszystkie za jednym razem, łatwo poszczególne zabytki wpleść w plan innych podróży.
Elektrownia wodna Galaznia Mala, fot. Pomorskie Travel
Elektrownia wodna Biesowice na Wieprzy, fot. Pomorskie Travel
W skład szlaku zabytków hydrotechniki na Pomorzu wchodzą:
• Elektrownie wodne Raduni: Płynąca z Kaszub do Gdańska Radunia zwana jest „najbardziej pracowitą z rzek Pomorza”, na której znajduje się osiem elektrowni wodnych: w Rutkach, Łapinie, Bielkowie, Straszynie, Prędzieszynie, Kuźnicach, Juszkowie i Pruszczu Gdańskim.
• Elektrownie wodne rzek Pomorza Środkowego: Na szlaku elektrowni w dorzeczu Słupi znajduje się pięć elektrowni: Skarszów Dolny, Krzynia, Strzegomino, Gałąźnia Mała i Struga. W dorzeczu Łupawy znajduje się sześć kolejnych elektrowni, z których trzy, w Smołdzinie, Żelkowie i w Poganicach są udostępnione do zwiedzania, na Wieprzy zaś znajduje się elektrownia w Biesowicach.
• Zabytki Żuław Wiślanych i Powiśla: Śluza Gdańska Głowa, Przepompownia w Chłodniewie, Akwedukt w Grabinach-Zameczku, Zwodzone i zabytkowe mosty żuławskie.
• Zabytki hydrotechniczne Gdańska i okolic: Kanał Raduni, Kamienna Śluza i Opływ Motławy, Wielki i Mały Młyn, Zabytkowa Kuźnia na Potoku Oliwskim, Przekop Wisły, Śluza Przegalina.
• Zabytki hydrotechniki Borów Tucholskich: Przykładami zachowanych do dziś zabytków są: Wielki Kanał Brdy, Kanał Wdy, Akwedukt w Fojtowie.
Elektrownie wodne Raduni
- Elektrownia wodna Rutki
- Elektrownia wodna Łapino
- Elektrownia wodna Bielkowo
- Elektrownia wodna Straszyn
- Elektrownia wodna Juszkowo
- Elektrownia wodna Prędzieszyn
- Elektrownia wodna Kuźnice
- Elektrownia Wodna Pruszcz I
- Elektrownia wodna Pruszcz II
Elektrownie wodne w dorzeczu Słupi
- Elektrownia wodna Skarszów Dolny na Skotawie
- Elektrownia wodna Krzynia
- Elektrownia wodna Strzegomino
- Elektrownia wodna w Gałąźni Małej
- Elektrownia wodna „Struga”
Elektrownia wodna w dorzeczu Łupawy
- Elektrownia wodna Żelkowo
- Elektrownia wodna Poganice
- Elektrownia wodna Łupawa
- Elektrownia wodna Łebień
- Elektrownia wodna Smołdzino
- Elektrownia wodna Drzeżewo
Elektrownie wodne na Wieprzy
Elektrownie wodne na Wierzycy
- Elektrownia wodna Stocki Młyn
- Elektrownia wodna Owidz
- Elektrownia wodna Czarnocińskie Piece
- Elektrownia wodna Kolincz
Obiekty hydrotechniczne z Żuław Wiślanych i Powiśla
- Śluza Gdańska Głowa
- Śluza Biała Góra
- Most zwodzony drogowy w Drewnicy
- Most Czterech Pancernych
- Stacja pomp „Chłodniewo”
- Węzeł wodny Rybina (Szkarpawa – Wisła Królewiecka – Tuga)
Zabytki hydrotechniczne Gdańska i okolic
- Kanał Raduni
- Wielki Młyn i bursztynowe skarby
- Kuźnia Wodna w Oliwie
- Zespół Kamiennej Śluzy
- Spichlerze na Ołowiance
- Przekop Wisły wraz z jej ujściem
- Śluza w Przegalinie
