Wielki Młyn w Gdańsku, największy średniowieczny zakład produkcyjny z okresu krzyżackiego. Dziś w jego murach mieści się Muzeum Bursztynu oddział Muzeum Gdańska. Zachęcamy do przeczytania tekstu w języku polskim i kaszubskim.
Wielki Młyn i bursztynowe skarby
Historia Wielkiego Młyna w Gdańsku zaczyna się w drugiej połowie XIV wieku. Wtedy to na niewielkiej wyspie na kanale Raduni Krzyżacy zbudowali młyn do mielenia zboża. Po pożarze ok. 1391 roku wzniesiono większy, który otrzymał miano Wielkiego. Napędzany był wówczas przez 12 kół młyńskich. Wnętrze podzielone było na osiem kondygnacji. Sześć z nich służyło jako magazyn na zboże i gotową mąkę. W XV wieku budynek został powiększony, na zewnątrz dodano sześć kół młyńskich. Od strony kościoła św. Katarzyny wzniesiono piekarnię z kominem. Młyn był największym tego typu obiektem w Europie, w latach 1603–1604 przemielił 4900 ton żyta i 1228 ton pszenicy. Od końca XIX wieku zamiast kół młyńskich do napędzania walców używano turbin wodnych. Młyn produkował wówczas do 200 ton mąki dziennie.
Muzeum Gdańska
W 2016 roku budynek przejęty został przez obecne Muzeum Gdańska, które przystosowało obiekt pod siedzibę Muzeum Bursztynu. Dziś wielki dwuspadowy dach skrywa zachwycające bryły naturalnego bursztynu i przykłady bursztynowego wytwórstwa. Na przestrzeni trzy razy większej niż w poprzedniej siedzibie możemy zobaczyć ponad tysiąc eksponatów. Wśród nich takie, które zaprezentowano w Muzeum Bursztynu po raz pierwszy. Zaraz po wejściu wita nas największa bursztynowa bryła świata. Waży 68 kilogramów, a pochodzi z indonezyjskiej wyspy Sumatra. Z lokalnych odkryć warto pochylić się nad unikatowym różańcem odnalezionym w krypcie św. Mikołaja w Gdańsku. Nie można też przejść obojętnie obok szachów z 1690 roku, tym bardziej że ich wartość to ok. 2,4 mln zł!
Fragmenty tekstu, ukazał się w „Pomeranii” nr 1/2022 autorstwa Marty Szagżdowicz.
Naturalne piękno złota pomorza, pomorskie.travel fot. Mateusz Ochocki
Wiôldżi Młin i jantarowé skarbë
Historiô Wiôldżégò Młina we Gduńskù zaczinô sã w drëdżi pòłowie XIV w. Tej na môłim òstrowie na karnôlu Reduni Krzëżôcë zbùdowelë młin do młocégò zbòżô. Pò ògniu kòl 1391 rokù zbùdowelë wikszi, jaczi dostôł miono Wiôldżégò. Nëk dôwało mù wnenczas 12 młińsczich kòłów. Bënë bëło òsmë szosów. Szesc w nich służëło za magazyn na zbòżé i zrobioną mąkã. W XV w. bùdink béł pòwikszony, bùten dodelë szesc młińsczich kòłów. Òd stronë kòscoła sw. Katarzënë pòstawilë piekarniã z kòminã. Młin béł nôwikszim taczim òbiektã w Eùropie, w latach 1603-1604 bëło tu zmłoté 4900 t żëta i 1228 t pszénicë. Òd kùńca XIX w. miast młińsczich kòłów do nëkaniô walców ùżiwelë wòdnëch turbinów. W młinie wërôbielë tej do 200 t mączi dzéń w dzéń.
Mùzeùm Gduńska
W 2016 rokù bùdink òstôł przejimniãti przez dzysdniowé Mùzeùm Gduńska, jaczé dopasowało òbiekt pòd sedzbã Mùzeùm Bùrsztinu. Dzysdnia wiôldżi dwaspadowi dak krëje nadzwëkòwé brëłë nôtërnégò jantara i przëmiarë bùrsztinowégò ùtwórstwa. W rëmie trzë razy wikszim jak w pòprzédny sedzbie mòżemë òbezdrzec przez tësąc ekspònatów. Westrzód nich taczé, jaczé są prezentowóné w Mùzeùm Bùrsztinu pierszi rôz. Zarô pò weńdzenim witô naju nôwikszô jantarowô brëła na swiece. Mô wôgã 68 kilo, a pòchòdzy z indonezyjsczégò òstrowa Sumatra. Z môlowëch òdkrëców wôrt dozdrzec apartny różańc nalazłi w kripce sw. Mikòłaja we Gduńskù. Nie dô sã téż przeńc òbòjãtno kòl szachów z 1690 rokù, tim barżi, że jich wôrtnota, to kòl 2,4 mln zł!
Wëjimczi tekstu, jaczi ùkôzôł sã w „Pòmeranie” nr 1/2022;
Poczytaj też o zbiorach w Muzeum Bursztynu tutaj
Muzeum Bursztynu, Wielki Młyn , fot. A.Grabowska, mat. MG
