Wyjeżdżając zaledwie kilka kilometrów z Gdańska wjeżdżamy na teren  Żuławy. Najmniejszego i najmłodszego mezoregionu, który kształtował się około 5 tys lat temu w Delcie Wisły. Jadąc możemy zauważyć że pola otoczone kanałami są położone poniżej drogi którą jedziemy.

Otwiera się przed nami krajobraz Żuław określany jako „dla konesera” wyłania się teren płaski prawie jak stół. W oddali widać wierzby, stado saren.

Atrakcje na trasie

Dojeżdżamy do mostu nad Wisłą, widzimy jej szerokie w tym miejscu koryto i wielkość terenów zalewowych. Spoglądając w lewo na moście w stronę morza, tylko oczyma wyobraźni możemy wyobrazić sobie ogromną XIX w. inwestycję, jaką był Przekop Wisły.  Wykonanie sztucznego Przekopu Wisły miało służyć odprowadzeniu wód Wisły najkrótszą i bezpośrednią drogą do morza. Jego wody oddzielają dzisiejsze dzielnicę Gdańska Świbno od Mikoszewa. U ujścia Wisły do Morza Bałtyckiego ulokowany jest jeden z rezerwatów ptasich Mewia Łacha.

Atrakcje Nowego Dworu

Żuławski Park Historyczny

Żuławski Park Historyczny to muzeum, prowadzony przez miłośników i pasjonatów Nowego Dworu Gdańskiego i jego okolic. Ekspozycja podzielona jest na pięć części. Na wystawach możemy poznać historię Delty Wisły i menonitów – Olendrów, dowiemy się czym zajmował się strażnik wałowy, czym są poldery, terpy i kim była z pochodzenia Anna German.

Przystanek na przekąski lub lekki posiłek warto zaplanować w Willa Joker w Nowym Dworze.

Żuławska Kolej Dojazdowa

W Nowym Dworze Gdańskim warto zacząć przejazd Żuławską Koleją Dojazdową.

Trasa Żuławskiej Kolei Dojazdowej od Nowego Dworu prowadzi przez obrotowy most kolejowy z 1906 roku na rzece Szkarpawie. Ten zabytkowy most ma przęsło obrotowe o długości ponad 37 m, a jego mechanizm obsługiwany jest jak na początku  XX wieku. Po przejechaniu wąskotorówki ŻKD most jest otwierany dla ruchu wodnego.  Tę ciekawostkę inżynierii warto zobaczyć. Dalej trasa kolejki  prowadzi do Stegny i kończy się w Sztutowie.

Aktualny rozkład jazdy i tras należy sprawdzić przed podróżą, tylko poranny przejazd rozpoczyna się od Nowego Dworu Gdańskiego, a wieczorny dopiero wraca.

Żelichowo jeden adres trzy atrakcje

1.Dom podcieniowy

Zamieszkiwany był przez rolników jeszcze w XX w., oryginalnie pochodzi z rejonu Pasłęka. W 2003 roku został zakupiony za równowartość ceny drewna i przeniesiony do dzisiejszej lokalizacji w zakolu rzeki Tugi.

Podcień domu zwany  wystawką podcieniową, wystający najczęściej trójkątny typ naczółka wysunięty przed lico domu wsparty na kolumnach. Ilość kolumn miał symbolizować bogactwo właściciela, a sam podcień służył za magazyn lub też w okresie letnim służył za dodatkowe pomieszczenie mieszkalne.

Dom podcieniowy odtworzono z zachowaniem pierwotnego układu pomieszczeń.  Można w nim zwiedzać wielką izbę (pomieszczenie reprezentacyjne), sypialnię, czarną kuchnię, służbówkę (gabinet gospodarza), korytarz gospodarczy i podcienie – spichlerz i kuchenny.

Dziś jest to gospoda Mały Holender, w której można spróbować dań lokalnej kuchni i spróbować odtworzonego Werdekase sera.

2. Cmentarz 11 wsi

Tuż obok domu podcieniowego znajduje się lapidarium. Jego historia sięga do XVII w, kiedy to mieszkańcy 11 okolicznych wsi menonici i luteranie dostali pozwolenie na pochówki na cmentarzu w sąsiedztwie kościoła katolickiego i cmentarza w Tigenhoffen. Dziś zobaczymy tu  kilka oryginalnych nagrobków w formie stel oraz kamienie nagrobne z XVII-XVIII w. Kamienie te wtórnie użyto w fundamentach budynku gospodarczego na plebani sąsiadującej z cmentarzem. Na kamieniach wyryte są daty śmierci, inicjały zmarłych oraz gmerki (znaki własnościowe).

3. Średniowieczny kościół św. Mikołaja.

Kościół wiejski gotycko – barokowy. Dziś budynek ten należy do parafii greckokatolickiej obrządku bizantyjsko-ukraińskiego. Historia cerkwi św. Mikołaja w Cyganku związana była z przesiedleniem ukraińskich rodzin greckokatolickich w  1947 w ramach akcji „Wisła”. Obok na plebani mieszka proboszcz kościoła, w wolnym czasie otwiera cerkiew i ciekawie o niej opowiada.

Stegna Kościół p.w Najświętszego Serca Pana Jezusa

Na Mierzei Wiślanej wnętrze kościoła z malowidłem to wręcz obowiązkowy punkt na mapie turysty. Dawny kościół protestancki z zachowaną malowaną dekoracją stropową i ścienną. Szachulcowy kościół z halowym wnętrzem zaprasza w swoje progi. Cały strop o powierzchni 450 m2 pokryty jest imponującym malowidłem wykonanym na płótnie. Wśród scen największą jest Zmartwychwstanie Chrystusa, mniejsze to Przypowieść o Pannach Roztropnych i Nieroztropnych, Chrystus i Samarytanka, Wskrzeszenie Łazarza  oraz Niesienie Krzyża. Sceny z Sądu Ostatecznego i wizerunki Apostołów są uzupełnieniem dekoracji malarskiej stropu.

Na XVII wieczne wyposażenie skalda się ambona i chrzcielnica. Do zabytkowego wyposażenia warto zaliczyć konfesjonał, organy i rzeźby. Pod stropem zamieszczony jest model statku, dar wotywny od załogi za ocalenie.

W kościele p.w.Najświętszego Serca Pana Jezusa  co roku odbywa się tu Międzynarodowy Festiwal Organowy organizowany przez  Filharmonię Bałtycką im. Fryderyka Chopina w Gdańsku.

Muzeum Stutthoff w Sztutowie

Były niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady (1939 – 45). Odwiedzając Muzeum Stutthoff w Sztutowie  poznamy historię Wolnego Miasta Gdańsk, etapy rozbudowy obozu. Do dziś możemy oglądać ceglany budynek dawnej komendantury, Bramę Śmierci oraz komin krematorium, które są dominantami muzeum.

Teren Starego Obozu otoczony drutem kolczastym to główne miejsce ekspozycji. Możemy wejść do wnętrz baraków, gdzie w gablotach, na tablicach i zdjęciach zaprezentowane zostało codzienne życie obozu. W dawnej kantynie zapewne duże wrażenie zrobi na nas góra usypana z butów więźniów. Wizytę w miejscu pamięci z dziećmi warto zaplanować, gdy są już świadomymi nastolatkami.

Park Krajobrazowy Mierzei Wiślanej

Park Krajobrazowy Mierzei Wiślanej jest alternatywą dla zmęczonych turystów już w końcówce dnia. Miejsc lęgowe ptaków czy odpoczynku fok na piaszczystych łachach piachu, wejście do rezerwatu zapewne będą chwilą relaksu dla każdego.