Oprócz swoich najbardziej znanych atrakcji ma Kociewie wiele ukrytych perełek, miejsc nietuzinkowych, a czasem wręcz magicznych. Sprawdź, czy znasz je wszystkie.
Kociewie jest krainą wymarzoną dla osób, które stronią od tłumów i gwarnych kurortów, a jednocześnie chcą odkrywać nowe dla siebie miejsca. Zagubione wioski wśród lasów i bagien, ślady historii w postaci grodzisk, ruin zamków i kościołów, zapomniane cmentarze i nietuzinkowe zabytki – to atrakcje Kociewia, których nie znajdziesz w typowym przewodniku turystycznym.
Przy okazji warto wspomnieć, że do wypraw, w trakcie których odkryjecie Kociewie na nowo przyda się rower – wokół kociewskich jezior, przez lasy i wsie wytyczono ponad 400 kilometrów szlaków rowerowych, które prowadzą w najdalsze zakamarki regionu.
Kociewskie uroczyska
Na cyplach i wyspach jezior, w zakolach meandrujących rzek i wśród trudno dostępnych bagien dostrzec można ślady dawnych grodzisk. To niewielkie wzniesienia, półkoliste wały z zagłębieniami. W słowiańskiej starożytności i w średniowieczu na terenie Kociewia mogło znajdować się około stu grodzisk. Ich gęste rozmieszczenie świadczy o tym, że leżały na uczęszczanym szlaku.
Dziś ich ślady możemy odnaleźć m.in. nad Jeziorem Godziszewskim w miejscu zwanym Czaplą Górą, a ścieżka przez Wąwóz Siwiałka do grodziska jest bardzo przyjemna. Wyraźnie widoczny jest wał dawnego grodziska w lesie nad Wierzycą niedaleko wsi Pogódki, a w okolicy wsi Ciepłe koło Gniewu można odnaleźć aż trzy ślady grodzisk. Odnajdywanie śladów grodzisk może być wyzwaniem – dla ułatwienia orientacji w terenie część ich jest oznaczona tablicami.
Czapla Góra, fot. M. Kuchta
Tajemnicze ruiny i zapomniane cmentarze
Przemierzając kociewskie drogi i bezdroża mamy dużą szansę natknąć się na dawne, niekiedy zupełnie zapomniane cmentarze, ruiny kościołów, dworów i innych budowli.
W zagajniku przy wsi Płociczno znajdują się ruiny XIX-wiecznego ogrodu założonego przez ówczesnego pastora – Johannesa Muelradta. Stworzył on tutaj niewielki, pokazowy sad owocowy, zlecił budowę dwóch altan, a także kamiennego kręgu, pośrodku którego stanął pomnik Hindenburga. Dziś miejsce wygląda bardzo tajemniczo i widać, jak pochłania je przyroda – niektóre kolumny wciąż stoją, inne są przewrócone, a fragmenty murków porośnięte mchem.
Płociczno, fot. M. Kuchta
W lesie nad Jeziorem Semlińskim natkniesz się na pozostałości cmentarza ewangelickiego. Przez wiele lat zapomniany, w 2023 roku, dzięki inicjatywie społecznej, cmentarz został uporządkowany. Wiele nagrobków z czytelnymi inskrypcjami zostało odkryte, ustawiono poprzewracane stele.
Dawny cmentarz nad Jez. Semlińskim, fot. M. Kuchta
Pamiątki po dawnych mieszkańcach regionu to dawne kościoły ewangelickie. We wsi Opalenie nad Wisłą za drzew wychyla się wieża opuszczonego kościoła luterańskiego. Przy neogotyckiej świątyni odnajdziemy resztki starego cmentarza. W podobnym stanie znajduje się poewangelicki kościół w Pogódkach. Puste dzisiaj otwory okienne niegdyś zdobiły wielobarwne witraże. Wewnątrz zachowało się kilka inskrypcji i fragmenty malowideł naściennych.
Kościół w Pogódkach, fot. M. Kuchta
Nizinę Walichnowską zamieszkiwali niegdyś menonici. Stąd stare cmentarze menonickie, które znajdziemy dziś w Walichnowach Wielkich, Walichnowach Małych, czy w Międzyłężu.
Nad Jeziorem Kałębie w Osieku możemy zobaczyć pozostałości murów stojącego tu przed wiekami zamku krzyżackiego. Mimo że patrząc na ten niewielki skrawek murów ciężko wyobrazić sobie wygląd istniejącej tutaj przed wiekami warowni, warto odwiedzić to urokliwe miejsce i zapoznać się z jego historią, przedstawioną na tablicach informacyjnych.
Jezioro Kałębie, fot. Magda Kuchta
W Skarszewach stoi niepozorny fragment średniowiecznego zamku joannitów. W XVII wieku zamek został częściowo zniszczony. Do dziś przetrwały piwnice i dolna budynku mieszkalnego. Dziś znajduje się w min siedziba Gminnego Ośrodka Kultury. Na frontowej ścianie możemy dostrzec ślady po zamurowanych oknach i wejściach.
