Zielona Brama – oddział MNG

W Bramie Zielonej ogromna sala na pierwszym piętrze, o powierzchni 300 m2, była miejscem, gdzie gdańszczanie urządzali festyny, biesiady i przedstawienia teatralne, w przyziemiu ustawiono wagę portową.

Oddział „Zielona Brama” w Gdańsku, fot. © Muzeum Narodowego w Gdańsku

W XIX wieku w Bramie znalazło siedzibę Towarzystwo Przyrodnicze. Po zakończeniu II wojny światowej ocalały jedynie ściany zewnętrzne budynku. W 1999 roku Brama przeszła na własność nowo powstałego Samorządu Województwa Pomorskiego, który podjął decyzję o rewitalizacji zabytkowego obiektu i przekazaniu go gdańskiemu Muzeum Narodowemu.

Zielona Brama miała być rezydencją królów polskich, lecz nigdy żaden król w niej nie zamieszkał. Swoją reprezentacyjną funkcję pełniła tylko raz. W 1646 r. zatrzymała się tutaj Maria Ludwika Gonzaga w drodze z Francji na ślub z Władysławem IV.

Zielona Brama oddział MNG, fot. Pomorskie Travel

W 1831 r. rozebrano nadwyrężone zębem czasu renesansowe szczyty Zielonej Bramy, na miejscu których wzniesiono klasycystyczną attykę. Odebrało to pięknemu pałacowi jego szlachetny wygląd. Rozebrane szczyty w 1886 r. odbudowano, niezupełnie jednak zgodnie z pierwotnym stanem.

W dawnych czasach Zielona Brama pełniła role arsenału, od 1746 do 1845 r. była siedzibą Towarzystwa Przyrodniczego, a w roku 1880 otwarto w niej Muzeum Przyrodnicze.

Nazwę bramy należy wiązać z pobliskim mostem, przy budowie którego użyto surowca kamiennego o zielonkawym odcieniu. Do Zielonej Bramy prowadzi od wschodu most zwodzony z 1883 r. Pierwotnie znajdował się tu tzw. Most Kogi, na miejscu którego Dirk Daniels skonstruował kolejny, ciekawie rozwiązując podnoszenie części ruchomej.

Obecnie, jako jeden z obiektów Muzeum Narodowego, Zielona Brama jest miejscem wielu wystaw. Mieściło się tu także biuro laureata pokojowej Nagrody Nobla, pierwszego prezydenta III Rzeczypospolitej Polskiej, Lecha Wałęsy. Zielona Brama jest jedynym Oddziałem Muzeum, który nie posiada i nie gromadzi zbiorów.

Dwa główne, reprezentacyjne pomieszczenia pełnią funkcję sal ekspozycyjnych, w których prezentowane są wystawy czasowe sztuki dawnej i współczesnej, polskiej i obcej. Stylowe wnętrza bywają również miejscem spotkań, konferencji i pokazów.

W roku 1995 Galeria Fotografii przekształciła się w Dział Fotografii Muzeum Narodowego w Gdańsku i pozostaje jedyną w Polsce, prowadzoną przez muzeum narodowe placówką, upowszechniającą twórczość fotograficzną.