Początki i rozwój

• nekropolia powstała w 1913 roku, wraz z powołaniem sopockiej gminy żydowskiej
• wcześniej miejscowi Żydzi chowali swoich zmarłych głównie w Bolszewie koło Wejherowa.
• najstarsze zachowane nagrobki pochodzą z 1922 roku
• w czasie II wojny światowej cmentarz został poważnie zdewastowany, a niszczenie trwało także po jej zakończeniu
• formalnie zamknięto go w 1948 roku

Renowacja i ocalenie

W 1983 roku cmentarz wpisano do rejestru zabytków, a kilka lat później rozpoczęła się jego rewaloryzacja z inicjatywy Fundacji Rodziny Nissenbaumów.

• odkryto i zabezpieczono wiele macew z inskrypcjami w języku hebrajskim, polskim, niemieckim i rosyjskim
• odrestaurowano ogrodzenie oraz unikatową bramę cmentarną z napisem: „Oto brama do Boga” („Ze Szaar Elohim”)
• dziś na terenie nekropolii zachowało się około stu nagrobków, będących cennym źródłem wiedzy o dawnych mieszkańcach Sopotu i Gdańska
• z fragmentów zniszczonych macew utworzono lapidarium na końcu głównej alei.
• zachowano także obrys fundamentów domu przedpogrzebowego, wybudowanego w 1922 roku.

Dlaczego warto odwiedzić?

• bo jest to ciche i nastrojowe miejsce, idealne do refleksyjnego spaceru
• bo jest udostępniony zwiedzającym od 1990 roku.
• bo stanowi świadectwo wielokulturowości Sopotu i całego Pomorza
• bo układ przestrzenny cmentarza jest wyjątkowy – regularny i symetryczny, nietypowy dla żydowskich nekropolii, co czyni go unikatowym miejscem w skali regionu
• bo nagrobki z inskrypcjami w kilku językach pozwalają dostrzec wielokulturową historię Sopotu i przypominają, że miasto od zawsze było przestrzenią spotkania różnych tradycji
• bo spacer wzdłuż lipowej alei prowadzącej od zabytkowej bramy pozwala poczuć spokojny, niemal medytacyjny klimat miejsca.
• bo lapidarium i zachowane fragmenty dawnej architektury są przejmującym świadectwem dramatycznych losów lokalnej społeczności żydowskiej i jednocześnie dowodem jej trwałej obecności w historii miasta