Odry to mała wieś kaszubska, położona w powiecie chojnickim, nieopodal malowniczego miasteczka Czersk. Właśnie tutaj znajduje się Rezerwat Przyrody Kręgi Kamienne w Odrach - największe w Polsce, a drugie w Europie, skupisko kamiennych kręgów i kurhanów, czyli tajemniczych kamiennych konstrukcji i kopców, których pochodzenie datuje się między I a II wiekiem n.e. Są to pozostałości mieszkających tutaj setki lat temu Gotów i Gepidów, którzy zasiedlili na jakiś czas te tereny podczas wielkiej wędrówki ze Skandynawii nad Morze Czarne.
Trochę historii
Cmentarzysko, ciągnące się na przestrzeni 8 hektarów, składa się z 10 kręgów kamiennych i 30 kurhanów, w których łącznie znajduje się około 600 grobów. Na przestrzeni lat naukowcy wysuwali różne teorie na temat ich pochodzenia i przeznaczenia. W roku 1874 Abraham Lissauer, urodzony w Kościerzynie archeolog, określi czas powstania odnalezionych narzędzi na okres neolitu. Pięćdziesiąt lat później prof. Józef Kostrzewski przypisał utworzenie konstrukcji Prasłowianom. Badacze stwierdzili, iż kręgi były germańskim sanktuarium. Ostatecznie w 1962 r. dr Jerzy Kmieciński stwierdził, iż cmentarzysko jest pozostałością skandynawskich ludów, które po około 200 latach opuściły tereny Pomorza.
Kamienne kręgi w Odrach, fot. Pomorskie
Dużą kolekcję przedmiotów znalezionych podczas prowadzonych tu wykopalisk obejrzeć można w Muzeum Historyczno-Etnograficznego w Chojnicach. Prezentowane są tutaj najcenniejsze znaleziska archeologiczne, dokumentujące kulturę materialną i duchową Gotów, takie jak ceramika, biżuteria, przybory i narzędzia, a także makietę cmentarzyska i rekonstrukcje grobów.
Duchy, kosmici i pozytywna energia
Miejsce to od lat jest obiektem wzmożonych badań zarówno profesjonalnych badaczy, jak i amatorów. Gościli tu również astronomowie, starający się ustalić, czy rozmieszczenie głazów miało związek z prehistorycznymi obserwacjami niebios, a nawet radiesteci. Według nich, kręgi i kurhany to tzw. miejsce mocy, skupiające energię Ziemi i Kosmosu. Miłośnicy geomancji polecają ten teraz twierdząc, iż jest to strefa „niezwykle pozytywnej energii”.
Według niektórych środowisk odrzańskie kręgi, jak i pozostałe obiekty tego typu, mają ścisłe (choć nie do końca jasne) powiązania z pozaziemskimi formami życia. Świadkowie twierdzą, iż obserwowali tu między innymi dziwne zjawiska na nocnym niebie i nie tylko. „Przemieszczanie się” całych gwiazdozbiorów, czy chwilowe zniknięcia i pojawienia się osób, to tylko niektóre z nich.
Nie zabraknie tutaj też zajęcia dla łowców duchów. Według legendy, gdzieś pośród kręgów, lub w jednym z kurhanów, pochowany jest słowiański książę, którego trumnę wykonano w całości z bursztynowej masy. Dawni poszukiwacze skarbów podejmowali próby odnalezienia drogocennego grobu, jednak przeszkodził im w tym duch zmarłego. Podobno od tamtej pory, zjawa pojawia się pośród drzew, aby strzec swych tajemnic przed żądnymi sławy i bogactw.
Kamienne kręgi w Odrach, fot. Pomorskie.Travel
Kamienie prawnie chronione
O wyjątkowości tajemniczych pozostałości przez setek lat przekonują także biolodzy. Od 1958 okolice Odrów stanowi prawnie chroniony rezerwat przyrody. Stworzono go nie tylko przez wzgląd na archeologiczne znaleziska, ale i w celu chronienia około 90 gatunków niezwykle rzadkich porostów, rosnących na głazach. Nie byłoby to nic nadzwyczajnego, gdyby nie fakt, iż występują one wyłącznie na terenach wysokogórskich. Niektóre z nich są również charakterystyczne głównie dla terenów Skandynawii.
Jak dojechać
Rezerwat znajduje się ok. 1,5 km na północny zachód od wsi Odry, po południowej stronie rzeki Wdy. Ze wsi jedzie się tam ul. Zawodzińskiego. W lesie, po ok. 200 metrach należy skręcić zgodnie z kierunkowskazem w lewo, na leśną drogę do wsi Miedzno. Po kolejnych 500 metrach należy wybrać odnogę odchodzącą w prawo, która prowadzi do parkingu przy bramie wejściowej. Latem wstęp do rezerwatu jest płatny.
Warto również odwiedzić:
Kamienne Kręgi w Węsiorach, fot. M.Bieliński
Ścieżka edukacyjna w Leśnie, fot. Pomorskie.Travel
►Leśno (gm. Brusy, powiat chojnicki) – rezerwat wraz z cmentarzyskiem znajduje się na południe od wsi Leśno, w lesie nad jeziorem Leśno Górne, przy szlaku pieszym. Dojechać można tam z samej miejscowości (drogą przy cmentarzu, ok. 1,5 km na południe), lub z szosy Leśno-Brusy (po wjechaniu w las na południe do Leśna należy skręcić w lewo, w gruntową drogę oznaczoną drogowskazem)
►Piaszno (gm. Tuchomie, powiat bytowski) – tamtejsze kurhanowisko znajduje się ok. 1,2 km na południe od Piaszna. Dotrzemy tam drogą wiodącą koło wieży widokowej, przejeżdżając przez podwórze gospodarstwa.
►Trątkownica (gm. Somonino, powiat kartuski) – cmentarzysko w Trątkownicy leży na prawym brzegu Raduni, ok. 3 km na zachód od wsi Babi Dół. Dojechać można tam z szosy Żukowo-Kościerzyna, skręcając tuż za Babim Dołem w szeroką leśną drogę kierującą się na zachód. Miejscowa ludność nazywa tamtejsze kręgi Kamiennym Weselem, ale o pochodzenie tej nazwy najlepiej spytać ich samych.
►Węsiory (gm. Sulęczyno, powiat kartuski) – gockie cmentarzysko znajduje się ok. 1,5 km na południe od wsi, na północno-zachodnim brzegu Jeziora Długiego. Parking znajduj się około 800 metrów od zabytków, dlatego ostatnia część podróżny pokonujemy pieszo. Warto jednak włożyć w wycieczkę trochę wysiłku.
