Pomorskie nieoczywiste – Piekło – jak do niego trafić jeszcze za życia?

Powiat sztumski należy zaliczyć do Powiśla, jednakże w jego skład wchodzi miejscowość będąca już częścią Żuław.  Jest to wieś Piekło, która położna jest pomiędzy Wisłą i Nogatem, w sąsiedztwie rozwidlenia rzek.

Skąd się wzięła ta nazwa miejscowości?

Według lokalnych podań nazwa wsi Piekło miała się wziąć od wirów na Wiśle na wysokości miejscowości, które miały znacznie utrudniać pracę flisaków. Druga teoria głosi, że określenie to związane było z „piekielnymi” sporami między mieszkającymi tu Polakami i Niemcami. Z kolei według językoznawcy Huberta Górnowicza, autora Toponimii Powiśla Gdańskiego, nazwa ta swój początek zawdzięcza metaforycznemu określeniu tego miejsca jako „odległe, zapadłe”.

Dlaczego warto trafić do Piekła?

Miejscowość ta z pewnością będzie nie lada gratką dla miłośników przyrody, którzy docenią niewątpliwe walory związane z jej położeniem z dala od zgiełku miast. Ale również poszukiwacze historii odnajdą ciekawe miejsca o niezwykle interesujących dziejach, w sposób szczególny związanych z okresem funkcjonowania Wolnego Miasta Gdańska.

Odwiedzając Piekło warto rozpocząć wycieczkę od zwiedzenia neogotyckiego kościoła katolickiego p.w. Chrystusa Króla. Obiekt sakralny został zbudowany w latach 1925-1928 ze względu na dominację wiernych tego chrześcijańskiego wyznania oraz znaczne oddalenie od kościoła parafialnego. Należy jednak pamiętać, że pomimo to w miejscowości kilkanaście lat wcześniej powstała świątynia ewangelicka, która niestety w okresie powojennym została rozebrana.

Natomiast nieco na uboczu, kilkaset metrów od drogi wojewódzkiej mieści się dawny Dom Polski. Zbudowano go dzięki aktywności miejscowych działaczy polonijnych Wolnego Miasta Gdańska. To właśnie w tym obiekcie od 1937 r. została zlokalizowana m.in. należąca do Gdańskiej Macierzy Szkolnej – Szkoła Powszechna im. J. Czyżewskiego, a także ochronka dla dzieci.  Dzięki powstaniu placówek oświatowych dwa lata przed wybuchem II wojny światowej miejscowi Polacy mogli liczyć na edukację w ich rodzimym języku. Jednakże 1 września 1939 r. wieńczył aktywność polonijną w miejscowości. W wyniku zajęcia wsi przez nazistowskie Niemcy wielu mieszkańców oraz kierownik szkoły Jan Hinc ponieśli najwyższą cenę za swoją działalność patriotyczną, gdyż zostali zamordowani przez hitlerowców.

Odwiedzając Piekło koniecznie należy zajechać do sąsiedniej Białej Góry, gdzie zobaczyć można zespół śluz z XIX i XX wieku.