Gmina Skarszewy, położona w województwie pomorskim, to miejsce o bogatej historii i licznych atrakcjach turystycznych. Malownicze krajobrazy Kociewia, zabytki architektury oraz możliwości aktywnego wypoczynku sprawiają, że jest to idealne miejsce na weekendowy wypad czy dłuższy urlop.
Zamek Joannitów w Skarszewach
Jednym z najważniejszych zabytków Skarszew jest Zamek Joannitów, wzniesiony w 1305 roku. Obecnie mieści się w nim Gminny Ośrodek Kultury, który organizuje liczne wydarzenia kulturalne i artystyczne. Zwiedzający mogą podziwiać zachowane elementy średniowiecznej architektury oraz uczestniczyć w lokalnych imprezach.
W 1370 roku został przejęty przez zakon krzyżacki, natomiast w 1433 roku husyci podpalili budowlę, która następnie została odbudowana. Po 1466 roku obiekt stał się siedzibą administracji królewskiej. Podczas wojen szwedzkich zamek uległ poważnym zniszczeniom.
Najstarszy zachowany dokument opisujący warownię to inwentarz starostwa skarszewskiego z 1628 roku. W XIX wieku budowla została zaadaptowana na magazyny, a przylegające do niej budynki gospodarcze rozebrano. W latach 1982-1989 przeprowadzono gruntowną renowację i przystosowano wnętrza do celów kulturalnych. Dzisiejszy wygląd zamku odbiega od pierwotnego kształtu, zachowując jedynie część dawnej konstrukcji. Obecnie mieści się w nim Gminny Ośrodek Kultury oraz Biblioteka Publiczna.
Kościół św. Michała Archanioła
Gotycki kościół farny pod wezwaniem św. Michała Archanioła z XV wieku to kolejny istotny punkt na mapie zabytków Skarszew. Świątynia zachwyca swoją architekturą oraz bogatym wyposażeniem wnętrza, stanowiąc ważne miejsce kultu i historii regionu.
Kościół św. Michała Archanioła, fot. UG Skarszewy
Kościół parafialny pod wezwaniem św. Michała Archanioła został uwzględniony w akcie lokacyjnym miasta z 1341 roku. Jego budowa przebiegała etapami w drugiej połowie XIV wieku. W początkowej fazie, jeszcze pod zarządem joannitów, powstało prezbiterium, wschodnia ściana nawy głównej oraz wieża.
Kolejny etap obejmował wzniesienie nawy, której wysokość przekroczyła pierwotne założenia, a na końcu dodano kruchty i zakrystię, których sklepienia ukończono w XVI i XVII stuleciu. W latach 1551-1594 świątynia znajdowała się w rękach luteran. Podczas wielkiego pożaru, który nawiedził miasto w 1712 roku, budynek został poważnie uszkodzony, jednak już do 1714 roku udało się go odbudować. Konsekracja kościoła miała miejsce w 1758 roku, a w 1868 przeprowadzono gruntowną renowację. W 1987 roku wyższa kondygnacja wieży została pokryta tynkiem, a także wymieniono dach hełmu.
Główny ołtarz, utrzymany w późnobarokowej stylistyce, został wykonany w latach 1733-1734 z inicjatywy ówczesnego proboszcza Adama Stanisława Grabowskiego, który później objął godność biskupa chełmińskiego. W jego centralnej części umieszczony jest obraz przedstawiający św. Michała Archanioła, namalowany pod koniec XVIII wieku.
Wyposażenie świątyni jest niezwykle bogate i obejmuje osiem ołtarzy, zdobioną ambonę, chrzcielnicę, figurę św. Jerzego z XV wieku oraz rzeźbę św. Jana Nepomucena z XVII wieku. Ponadto w kościele można podziwiać kilka interesujących obrazów, pochodzących głównie z połowy XVIII wieku.
Mury obronne
Spacerując po Skarszewach, warto zwrócić uwagę na fragmenty XIV-wiecznych murów obronnych, które niegdyś otaczały miasto. Stanowią one świadectwo dawnej świetności i strategicznego znaczenia Skarszew w regionie.
Rynek miejski w Skarszewach
Od stuleci centralnym punktem każdego miasta był rynek. Przy jego osi wytyczano nowe ulice, a wokół niego koncentrowało się życie mieszkańców. To tutaj powstawały kluczowe dla społeczności budowle, takie jak siedziba władz miejskich czy studnia miejska.
Nie inaczej było w Skarszewach, gdzie przez wieki rynek pełnił rolę głównego placu – miejsca targów, zgromadzeń, uroczystości, a także egzekucji. W jego otoczeniu wznoszono kamienice najzamożniejszych obywateli oraz lokowano najbardziej prestiżowe sklepy.
Wśród zabytkowych kamienic szczególne miejsce zajmuje Dom Wojewodów (Plac gen. Józefa Hallera 9), który – według przekazów – należał do Józefa Wybickiego lub jego wuja Michała Niskiego, pełniącego funkcję podwojewodziego w XVIII wieku.
Budynek wyróżnia się monumentalną formą i został wzniesiony na planie zbliżonym do kwadratu. Usytuowany na pochyłym terenie, posiada wysoki cokół mieszczący piwnice, które zachowały sklepienia beczkowe.
Rynek miejski w Skarszewach, fot. UG Skarszewy
Na południowej pierzei rynku znajduje się natomiast Dom pod Gutenbergiem (Plac gen. Józefa Hallera 13), pochodzący z drugiej połowy XIX wieku. Jest to piętrowy budynek z niską kondygnacją strychową. Na jego barokowej fasadzie umieszczono medalion, który prawdopodobnie przedstawia Johannesa Gutenberga, prekursora druku.
Nad jednym z okien widnieje rzeźbiona główka kobiety, a same otwory okienne zdobią wklęsło-wypukłe opaski z motywami roślinnymi. Na piętrze znajduje się balkon z ozdobną, ażurową balustradą. Przez wiele lat w tym budynku działała drukarnia „Dziennika Skarszewskiego”.
W południowo-zachodnim narożniku rynku wznosi się Ratusz Miejski, pochodzący z XVIII wieku. To jedna z najstarszych budowli w Skarszewach, która przetrwała pożary z lat 1709 i 1712. Kamienice nr 14 i 15 powstały najprawdopodobniej na przełomie XVIII i XIX wieku, połączone wspólnym dachem. W XIX wieku budynek nr 15 pełnił funkcję siedziby władz miejskich, a ratusz był wówczas zwieńczony drewnianą wieżyczką z zegarem.
Przyroda i rekreacja
Gmina Skarszewy, obejmująca zarówno obszary miejskie, jak i wiejskie, jest jedną z najbardziej urokliwych części Kociewia. Okolice miasta Skarszewy charakteryzują się malowniczym krajobrazem morenowym, pełnym pagórków i dolin. Urodę tego regionu dodatkowo podkreśla rzeka Wietcisa – największy dopływ Wierzycy, wijąca się wśród lasów i łąk.
Obszar gminy obfituje w lasy bogate w runo leśne, rzeki (Wietcisa i Wierzyca) oraz liczne jeziora. Wśród nich warto wymienić: Jezioro Godziszewskie (znajdujące się w pobliżu miejscowości Godziszewo, Demlin, Obozin), Jezioro Krawusińskie (Bożepole Królewskie, Kamierowskie Piece, Wolny Dwór), Jezioro Mergiel Duży (Obozin), Jezioro Borówno Wielkie (Skarszewy), Jezioro Borówno Małe (Bolesławowo), Jezioro Rokitki (Bolesławowo), Jezioro Mergiel Mały (Obozin), Jezioro Trzciniec (Bolesławowo), Jezioro Czarne (Bożepole Królewskie), Jezioro Choczno (Więckowy) oraz Jezioro Kamierowskie (Kamierowo).
Przez teren gminy przebiegają dwa oznakowane szlaki turystyczne, stanowiące część oficjalnych tras wojewódzkich. Skarszewski Zielony Szlak Turystyczny rozciąga się na trasie z Sopotu do Skarszew i liczy 82,3 km. Z kolei Szlak Turystyczny Jezior Kociewskich (oznaczony kolorem czerwonym) rozpoczyna się w Skarszewach i kończy w Szpęgawsku, a jego długość wynosi 23 km.
Piesze szlaki:
Gmina Skarszewy to miejsce, które łączy w sobie bogactwo historyczne z pięknem przyrody, oferując turystom różnorodne formy spędzania wolnego czasu. Niezależnie od preferencji, każdy znajdzie tu coś dla siebie.
