Park Krajobrazowy „Dolina Słupi”

Wysoczyzny morenowe

Przeważają tu faliste powierzchnie wysoczyzn morenowych, a wysokość moren czołowych sięga 164,8 m n.p.m. Różnice wysokości w niektórych miejscach wahają się od 60 do 80 m i sprawiają wrażenie krajobrazu podgórskiego. Ważnym elementem krajobrazu są jeziora, z których najcenniejszymi są jeziora lobeliowe z reliktową roślinnością. Osią Parku jest rzeka Słupia o długości 138,6 km, a jej źródła wybijają z kaszubskich wzniesień w okolicach Sierakowskiej Huty.

Rzeka Słupia

Początkowo niepozorny strumyk, przyjmując wody z kolejnych dopływów, szybko zmienia się w okazałą rzekę. W górnym biegu leniwie przepływa przez liczne jeziora, aby zaraz po ich opuszczeniu znacznie przyspieszyć. Bystry prąd rzeki warunkowany dużymi spadkami terenu i kamienie spoczywające na dnie powodują, że na wielu odcinkach przyjmuje charakter rzeki podgórskiej. Płynąc krętą doliną zbiera wody z licznych dopływów wśród których do największych należą: Bytowa, Kamienica, Kwacza i Skotawa.

Ochrona przyrody

Słupia i jej dolina od dawna były atrakcyjnym miejscem dla rozwoju osadnictwa, o czym świadczą licznie występujące tu ślady pradziejowej bytności człowieka. Każda epoka, wpływy obce, ale i aktywność rodzimej ludności niosły ze sobą ciekawe krajobrazowo i architektonicznie rozwiązania, obecnie uznawane za zabytki kultury, np.: cmentarze, grodziska, kościoły, jak również zespoły dworsko-parkowe i formy przestrzenne wsi. To właśnie dla ochrony walorów przyrodniczych i bogatego dziedzictwa kulturowego, a także w celu zachowania harmonii ich współistnienia w 1981 r. utworzono Park Krajobrazowy ,,Dolina Słupi”.

Charakterystyczną cechą Parku jest lesistość (72% powierzchni zajmują lasy), spośród nich dominują chętnie odwiedzane przez zbieraczy jagód bory czernicowe. Grzybiarzy natomiast przyciągają porastające znaczne powierzchnie Parku kwaśne i żyzne buczyny. Dolinom rzecznym towarzyszą grądy oraz lasy łęgowe. Z siedlisk nieleśnych na szczególną uwagę zasługują torfowiska – zagrożone, często niedostępne mokradła, gdzie warunki do życia znajdują rzadkie i chronione gatunki, np. owadożerne rosiczki i piękne storczyki.

Co tu łowić?

Ważnym elementem krajobrazu są jeziora o różnej wielkości, kształcie i pochodzeniu, spośród których największą powierzchnię posiadają jeziora Jasień (590 ha) i Głębokie (107 ha). Same koryta rzeczne na wielu swych odcinkach przyjmują charakter cennego siedliska przyrodniczego – rzeki włosienicznikowej z cieszącymi oko pięknie kwitnącymi jaskrami wodnymi.

Wody Słupi słyną z występowania w nich cennych przyrodniczo i gospodarczo łososi atlantyckich i troci wędrownych. To tutaj, 1 stycznia, całe rzesze wędkarzy z różnych zakątków Polski gromadzą się nad brzegami rzeki, aby dołączyć do grona zwycięzców w organizowanych tego dnia zawodach wędkarskich.

Ptaki

Bogactwo rozmaitych siedlisk znajduje odzwierciedlenie w różnorodności występujących gatunków ptaków. W lasach usłyszeć można śpiew piecuszków, rudzików, kosów i innych. W przestworzach szybują ptaki drapieżne wśród których największy to bielik. W sąsiedztwie pól i łąk spotyka się znacznie mniejszą kanię rudą. Z brzegami rzek i strumieni związana jest obecność zimorodków, pliszek górskich, samotników, brodźców piskliwych, brzegówek oraz pluszczy. Gniazda bociana białego są ozdobą przydrożnych słupów i dachów domów. Park jest również ważną ostoją żurawia i miejscem koncentracji oraz zimowania łabędzi niemych i krzykliwych. W starych dziuplastych drzewach gniazdują gągoły i nurogęsi. Cały obszar Parku został uznany za jedną z 154 ostoi ptaków w Polsce, chroniony w ramach sieci Natura 2000.

Na terenie Parku Krajobrazowego „Dolina Słupi” istnieje 8 ustanowionych rezerwatów przyrody

• „Gniazda Orła Bielika”,
• „Gołębia Góra”,
• „Jezioro MałeSitno
• Duże Sitno”,
• „Grodzisko Borzytuchom”,
• „Dolina Huczka”,
• „Mechowiska Czaple”,
• „Źródliskowe Torfowisko”,
• „Skotawskie Łąki”,
• W obszarze otuliny
• „Jeziorka Chośnickie”,
• „Las nad Jeziorem Mądrzechowskim”,
• „Jezioro Głęboczko”,
• „Jezioro Cechyńskie Małe”,
• „Bukowa Góra nad Pysznem”

Znajduje się tu ponad 70 pomników przyrody oraz 10 użytków ekologicznych i 9 zespołów przyrodniczo – krajobrazowych.

Liczne walory przyrodniczo – krajobrazowe Doliny Słupi stwarzają doskonałe warunki do uprawiania różnych form turystyki. Do uprawiania turystyki pieszej zachęcają 4 szlaki turystyczne PTTK oraz 6 wyznaczonych przez Park ścieżek przyrodniczych, prowadzące przez najciekawsze rejony „Doliny Słupi”. Turyści rowerowi mogą skorzystać z oznakowanego szlaku rowerowego, natomiast na wodniaków czeka szlak kajakowy rzeką Słupią. Duże zainteresowanie wzbudza Pomorski Szlak Zabytków Hydrotechniki , będącychzabytkami kultury materialnej. Pracujące nieprzerwanie od stu lat elektrownie stanowią przykład unikatowych rozwiązań technicznych i stały się swoistym produktem lokalnym.