W Chmielnie, w pięknym otoczeniu kaszubskich lasów i jezior, działa Muzeum Ceramiki, w którym tradycyjne wyroby powstają pod zręcznymi dłońmi dziesiątego pokolenia rodziny garncarzy.
Neclowie na Kaszubach
Przedstawiciel siódmego pokolenia u Neclów, Franciszek, pojawił się w Chmielnie pod koniec XIX w. Początkowo pracowało jako czeladnik w warsztacie Szczepana Kręczkowskiego, którego firma zajmowało się wyrobem ceramiki użytkowej, niezdobionej.
Po odłożeniu wystarczającej sumy pieniędzy postanowił się usamodzielnić. Kupił niewielką checz nad Jeziorem Białym a przy niej postawił piec garncarski w taki oto sposób otworzył własny zakład. Powiększająca się rodzina wymagała sporych środków na utrzymanie, a nie były to łatwe czasy dla tego typu działalności.
Chmielno, Ceramika Neclów, fot. R. Baranowski
Hand made
Rosnąca konkurencja wyrobów przemysłowych z porcelany i naczyń metalowych sprawiła, że nastały ciężkie czasy dla tradycyjnego garncarstwa. Franciszek Necel odnalazł jednak swoją własną drogę do sukcesu, rozpoczął bowiem produkcję ceramicznych naczyń zdobionych kilkoma charakterystycznymi motywami, które z czasem miały zyskać sobie szeroki rozgłos. Katalog neclowskich wzorów jest prosty, składa się bowiem nań zaledwie siedem motywów: bukiet bzu, mały i duży tulipan, gwiazda kaszubska, rybia łuska, kaszubski wianek i lilia.
Sława wyrobów Neclów z Chmielna obiegła całą Polskę, a nawet przywiodła w progi kaszubskiej manufaktury jednego z prezydentów międzywojennej Rzeczypospolitej – Stanisława Wojciechowskiego. W 70. rocznicę prezydenckiej wizyty w warsztacie w Chmielnie, w 1993 r., otwarto tam Muzeum Ceramiki, w którym oglądać można tradycyjne wyroby garncarskie z ostatnich 300 lat, w tym również te, które powstały w wytwórni Neclów.
Garncarstwona Kaszubach, fot. Rafał Baranowski
Warsztat garncarza
W muzeum można nie tylko obejrzeć wiekowe eksponaty, ale przyjrzeć się pracy garncarza kształtującego naczynie na wirującym kole, a nawet samemu spróbować tej fascynującej, acz bardzo na początku trudnej sztuki. W warsztacie wciąż powstają naczynia o oryginalnym kaszubskim wzornictwie, czerpiącym z 250 – letniej tradycji właścicieli warsztatu – rodziny Neclów. Można tu zobaczyć cały proces powstawania ceramiki – od kształtowania naczyń z szarej gliny (ił warwowy), przez ich zdobienie, po szkliwienie i wypalanie. W muzealnym sklepie można kupić charakterystycznie zdobione miejscowe wyroby ceramiczne.
Chmielno, Ceramika Neclów, fot. R. Baranowski
