O bogactwie i przywiązaniu do dobrobytu dawnych Pomorzan, dowodzą w dużej mierze zachowane do dziś okazałe kamienice mieszczańskie oraz domy i rezydencje patrycjuszowskie. Miejscem szczególnym pod tym względem był Gdańsk, w którym kamienice tworzą jeden z najcenniejszych elementów architektury miasta. Bogaci gdańscy mieszczanie budowali swe domy z wyjątkowym rozmachem, korzystając z usług najwybitniejszych architektów i rzeźbiarzy. O skali tego przedsięwzięcia może świadczyć fakt, iż polscy królowie odwiedzający nadmotławski gród mieszkali właśnie w patrycjuszowskich kamienicach, gdyż były one często bardziej komfortowe niż specjalnie przygotowane dla nich budowle (np. Brama Zielona). Tak więc właśnie w Gdańsku podziwiać możemy najwspanialsze przykłady kamienic mieszczańskich w skali kraju. Również w innych miastach nie brakuje interesujących zabytkowych domów: w Słupsku, Chojnicach, Tczewie czy Wejherowie. Specyficznym przykładem jest natomiast Gdynia, gdzie niemal całe śródmieście zabudowane jest monumentalnymi, modernistycznymi kamienicami z lat 20. i 30. ubiegłego wieku. Dziś stanowią one wybitny przykład tego stylu w skali Europy. Należy też wspomnieć o uzdrowiskowej architekturze w Sopocie i Ustce, gdzie eklektyczne i secesyjne budynki tworzą niepowtarzalny klimat.
Zwiedzając pomorskie miasta warto zatem zwrócić uwagę na interesującą, często unikalną zabudowę mieszkalną, odkryć misterne zdobienia i detale architektoniczne, rozpoznać poszczególne style i dowiedzieć się jak mieszkali ludzie na przestrzeni wieków.
Królewskie Kamienice w Gdańsku
Adres:
Ul. Długi Targ 1-7
80-828 Gdańsk
Królewskie kamieniczki, odbudowane po II wojnie światowej, otwierają Długi Targ, a z ich okien rozciąga się piękny widok fontannę Neptuna i Dwór Artusa.
Te cztery pierwsze budynki były dawną kwaterą królów polskich wizytujących Gdańsk: Zygmunta III Wazy (był tu aż 7 razy), Władysława IV Wazy, Jana Kazimierza, Jana III Sobieskiego, Augusta II, Stanisława Leszczyńskiego.
Dom nr 1, zabytek z klasycystyczną fasadą służył zazwyczaj damom dworu. Właściwą kwaterą królewską był renesansowy dom nr 2, a właściwie jego górne piętro. To właśnie tutaj w 1677 roku Marysieńka urodziła Sobieskiemu królewicza Aleksandra. Szczyt kamienicy ozdobiony jest figurą Neptuna. Warto zobaczyć też znajdujące się przed wejściem przedproże ozdobione kratami i dwiema pionowymi kamiennymi płytami z XVI wieku. Wystrój fasady jest prawdopodobnie dziełem Andrzeja Schlütera - nadwornego królewskiego rzeźbiarza.
Na przełomie XVII i XVIII wieku właścicielem kamienicy był królewski poczmistrz - Franciszek de Grata. Później dom przeszedł na własność rodziny Rosenbergów - znanych gdańskich patrycjuszy, którzy stworzyli prywatną bibliotekę liczącą ponad 22 tys. woluminów. Podczas pobytu króla sień domu zamieniała się w salę tronową, która połączona została dodatkowo wykutym przejściem z sienią kamienicy nr 3 służącej za jadalnię i salę sądową.
W domu nr 4, którego fasada pochodzi z 1630 roku, kwaterowali zazwyczaj medycy i dworzanie podróżujący wraz z królem. Na przedprożu tej kamienicy również są ozdobne kamienne płyty pochodzące z XVIII wieku, które ukazują miotany falami statek i czekającego na szczęśliwy powrót właściciela jednostki.
Foto: M. Bieliński - Dep. Turystyki UMWP
-
-
Treści powiązane
Gdańsk