W 1919 roku Polska odkupiła tereny dawnego kurortu Westerplatte w Gdańsku i zbudowała tam Wojskową Składnicę Tranzytową (1921–1939), która miała uniezależnić kraj od niemieckiego portu. To właśnie tu rozpoczęła się II wojna światowa.
Od założenia do kapitulacji Składnicy
Budowa Składnicy (1924–1936)
W latach 1924–1936 na Westerplatte prowadzono rozległe prace budowlane. Zgodnie z decyzją Rady Ligi Narodów teren składnicy miał charakter eksterytorialny, dlatego większość działań wzmacniających obronność – takich jak budowa wartowni czy rozbudowa infrastruktury – prowadzono nieoficjalnie.
Na półwyspie powstały m.in. basen i magazyny amunicyjne, stacja kolejowa, studnia artezyjska, linia telefoniczna, elektrownia, koszary, wartownie, schrony oraz kabiny bojowe. Dodatkowo utworzono zewnętrzny pierścień obronny, w skład którego wchodziły placówki, zasieki i zapory przeciwpiechotne.
Westerplatte, Placówka Fort, fot. Pomorskie Travel
Przygotowania do wojny
Na wiosnę 1939 r. nielegalnie zwiększono stan osobowy załogi do około 210 żołnierzy i zmodyfikowano jej skład. Dzięki temu, w dniach 1–7 września 1939 r., polska załoga przez siedem dni bohatersko odpierała ataki niemieckich sił: ostrzał z pancernika „Schleswig-Holstein”, szturmy piechoty, bombardowania junkersów ze Słupska, a także ogień z haubic, moździerzy, ciężkich karabinów maszynowych, torpedowca i trałowca.
7 września major Henryk Sucharski zdecydował o kapitulacji. Rannych przewieziono do szpitali w Gdańsku, a pozostałych żołnierzy skierowano do niemieckich obozów jenieckich – stalagów i oflagów.
Westerplatte - koszary, fot. Pomorskie.Travel
Upamiętnienie Westerplatte po wojnie
W 1946 roku na Westerplatte odsłonięto symboliczny cmentarz obrońców. W 1962 roku ustawiono tu czołg T-34, który został usunięty w 2008 roku.
Najważniejszym powojennym elementem upamiętnienia jest 25-metrowy Pomnik Obrońców Wybrzeża, wzniesiony w 1966 roku na sztucznie usypanym kopcu. Monument – według projektu Adama Haupta, Franciszka Duszeńki i Henryka Kitowskiego – swoim kształtem przypomina wbity w ziemię bagnet lub miecz.
W 1967 roku przesunięto Wartownię nr 1, dzięki czemu została uratowana przed zniszczeniem.
W 1987 roku papież Jan Paweł II spotkał się z polską młodzieżą.
22 sierpnia 2003 roku Pole Bitwy na Westerplatte zostało uznane za Pomnik Historii na mocy rozporządzenia Prezydenta RP.
Cmentarz obrońców, fot. Pomorskie.Travel
Westerplatte, Wartownia nr 1, fot. Pomorskie.Travel
Westerplatte, koszary z zewnątrz, fot. Pomorskie Travel;
Westerplatte - Pomnik Obrońców Wybrzeża, fot. Pomorskie Travel
Zwiedzanie Westerplatte - proponowana trasa
- Centrum Obsługi Zwiedzających
- budynek zawiadowcy stacji
- magazyny
- Placówka Fort
- Cmentarz Żołnierzy Wojska Polskiego
- kasyno podoficerskie
- nowe koszary
- wartownia nr 3
- Pomnik Obrońców Wybrzeża
- Elektrownia z wysatwą archeologiczną
Pozostałości budynku zawiadowcy stacji, fot. Pomorskie.Travel
Budynek Elektrowni, fot. Pomorskie.Travel
Tereny Pola bitwy Westerplatte zostały 17.05.2001 r. decyzją Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wpisane do rejestru zabytków województwa pomorskiego.
