Podbicie wielu krajów Europy oraz przygotowania Niemiec do wojny z ZSRR spowodowały, że starannie zadbano o obronę nowo zdobytych wybrzeży Atlantyku i Bałtyku. W 1941 roku w Helu rozpoczęto budowę baterii dla obrony Zatoki Gdańskiej i bazy Kriegsmarine w Gdyni. Była pierwszą z trzech największych niemieckich baterii artylerii nabrzeżnej kalibru 406 mm.
Skąd ta nazwa?
Bateria ta otrzymała numer 2./119 M.A.A. oraz nazwę „Schleswig Holstein” upamiętniającą działania pancernika ostrzeliwującego w 1939 roku Westerplatte i Hel. Wykorzystano armaty kalibru 406 mm (16 cali) wyprodukowane dla nie zbudowanych niemieckich super-pancerników serii H. Standardowy pocisk o wadze 1020 kg miał zasięg 42,8 km, a ważący 600 kg pocisk lekki 56 km.
W roku 1941 zbudowano
- 3 stanowiska ogniowe o wymiarach 65 x 35 m , które mieściły zaplecze techniczne, kwatery załogi i zapas amunicji.
- Obok zbudowano 2 dodatkowe schrony-magazyny amunicji
- oraz 9-kondygnacyjną wieżę dla dalmierza połączoną ze stanowiskiem kierowania ogniem.
Wiosną i latem przeprowadzono strzelania techniczne, lecz po sukcesie ataku na ZSRR armaty 406 mm stały się zbyteczną na Bałtyku i już we wrześniu zapadła decyzja o przeniesieniu ich do Francji. (W pierwszej połowie 1942 roku, zbudowano pod Calais nową baterię najcięższą o nazwie „Grossdeutschland”, zmienioną później na „Lindemann”).
Szlak fortyfikacji, Muzeum Obrony Wybrzeża w Helu, fot. Pomorskie Travel/M. Ochocki
Ciekawostką jest to, że w chwili ataku na ZSRR, artylerię na Półwyspie Helskim uzupełniono zdobytymi w Polsce moździerzami 220 mm.
Po wojnie obiekty baterii wykorzystywało polskie wojsko jako stanowisko łączności oraz magazyny różnego rodzaju (jednym był najlepiej ukryty skład marchwi i ziemniaków).
Obecnie w stanowisku B-2 „Bruno” oraz w stanowisku kierowania ogniem funkcjonuje Muzeum Obrony Wybrzeża, w stanowisku B-1 „Anton” powstaje muzeum przyrodnicze, a stanowisko B-3 „Caesar” jest przygotowywane do przejęcia roli muzeum etnograficznego.
W magazynach amunicji 406 mm funkcjonuje Muzeum Kolei Helskich.
Szlak fortyfikacji, Muzeum Obrony Wybrzeża w Helu, fot. Pomorskie Travel/M. Ochocki
Stanowisko B2
– wystawa o historii Morskiego Dywizjonu Lotniczego, zilustrowaną modelami wodnosamolotów.
– wystawę „Medycyna w wojsku” ,
– nowoczesną, multimedialną ekspozycję poświęconą 32 dniom obrony Helu.
– multimedialną wystawę o komandorze Zbigniewie Przybyszewskim, wspaniałym dowódcy baterii Laskowskiego w kampanii wrześniowej 1939 roku,
– nie mającą sobie równej, największą w Polsce, wystawę granatów.
– będącą w ciągłej rozbudowie wystawę uzbrojenia wraz z oryginalnym, ważącym ok. 1030 kg, pociskiem 406 mm, wraz z łuską i dodatkowym wyposażeniem.
Dziewięciokondygnacyjna wieża kierowania ogniem
Z jej szczytu rozciąga się przepiękny widok na półwysep i oblewające go dookoła morze. Na poszczególnych kondygnacjach prezentowane są:
– wystawa „Ciekawostki artyleryjskie” poświęcona największym armatom świata.
– siedmiometrowa plastyczna mapa Półwyspu Helskiego.
– pamiątki po świetnym i lubianym polskim maryniście – kapitanie Karolu Borchardtcie w postaci rekonstrukcji jego mieszkania oraz wystawy poświęconej jego pracy i twórczości.
– wystawa łączności wojskowej.
– wystawa modelarska poświęcona pojazdom pancernym.
