Żuraw (oddział Narodowego Muzeum Morskiego)

Już w XIV wieku słyszano o Żurawiu, który przenosi tony ładunków, a także stawia maszty. Pierwotny obiekt spłonął w czasie pożaru w 1442 roku, a dzisiejszy nawiązuje do wizerunku Żurawia z połowy XV wieku. Obecnie ten legendarny zabytek architektoniczny jest jednym z symboli Gdańska.

Żuraw, fot. Pomorskie Travel

Żuraw portowy i jego architektura

Budowla składa się z dwóch półokrągłych baszt oraz usytuowanej między nimi drewnianej konstrukcji z hakiem. Dźwig miał nie tylko charakter przemysłowy, ale również obronny, a ponad to stanowił jedną z wielu bram wodnych miasta.

Przełom XVI i XVII w to czasy jego największej świetności.

  • Gdańsk był wówczas jednym z ważniejszych portów Europy
  • Żuraw – jego największy dźwig – codziennie przeładowywał tony towarów
  • w obecnym kształcie Żuraw zbudowano w latach 1442-1444
  • powstały dwie masywne, ceglane wieże
  • w środku których mechanizm dźwigowy to dwie pary kół deptakowych o średnicy około sześciu metrów każde
  • siłę napędową stanowili ludzie stąpający wewnątrz bębnów
  • urządzenie było w stanie podnieść ciężar dwóch ton na wysokość 27 metrów bądź, po sprzęgnięciu obu par kół, 4 t na wysokość 11 m.
  • mimo że elewacje budynku od strony Motławy i  ul. Szerokiej różnią się od siebie, to cała konstrukcja utrzymana jest w stylu gotyku flamandzkiego.
Żuraw, fot. Paweł Jóźwiak - Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

Żuraw, fot. Paweł Jóźwiak - Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

Czasy współczesne

W wyniku działań wojennych w 1945 roku drewniana część Żurawia została spalona, a ceglane elementy pozostały jedynie w 60%. Po zakończeniu wojny obiekt odbudowano i przekazana na potrzeby powstającego Narodowego Muzeum Morskiego. W 2024 roku po trzyletniej  kompleksowej renowacji tej perły architektury, Żuraw portowy ponownie został udostępniony do zwiedzania. Żuraw ma odnowione i oczyszczone ceglane elewacje budynku oraz dach pokryty w całości nową, ceramiczną dachówką.

Podczas renowacji południowej baszty Żurawia dokładnie odrestaurowano XVII-wieczny zegar słoneczny, którego jasną tarczę na tle ceglanej ściany można dostrzec na najwyższej części elewacji. Goście odwiedzający zabytek mogą zobaczyć w części odnowionych wnętrz fragmenty oryginalnych XV-wiecznych murów, które w trakcie prac oczyszczono ze starej warstwy tynku. Jednocześnie odrestaurowano i zabezpieczono drewnianą konstrukcję wyciągu oraz cały potężny mechanizm dźwigowy.

Żuraw, fot. Paweł Jóźwiak - Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

Żuraw, fot. Paweł Jóźwiak - Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

„Złoto za zboże. Morska potęga Gdańska”

Zwiedzając Żurawia możemy poczuć się jak w portowym Gdańsku z czasów złotego wieku, czyli z okresu XVII-wiecznego rozkwitu żeglugi i handlu morskiego Rzeczypospolitej.

W sześciu salach na trzech piętrach Żurawia goście poznają m. in.

  • tajniki nawigacji przy wchodzeniu statkiem do portu,
  • rodzaje przywożonych do Gdańska towarów,
  • procedury transakcyjne w komorze palowej,
  • XVII-wieczne techniki budowy statków
  • rozrywki portowego miasta w historycznej tawernie

Odtworzone zostały w najdrobniejszych szczegółach historyczne pomieszczenia, urządzone m. in. na wzór wnętrz znanych z XVII-wiecznych obrazów

Crane, photo by Paweł Jóźwiak - National Maritime Museum in Gdańsk

Crane, photo by Paweł Jóźwiak - National Maritime Museum in Gdańsk

Eksponaty i opowieść kupca i armatora Hansa Krossa

Zabytkowe eksponaty, takie jak

  • oryginalne monety
  • meble,
  • naczynia
  • oraz miary i wagi

są wkomponowane w aranżację wystawy jako przedmioty codziennego użytku dawnych gdańszczan.

Opowieść kupca i armatora Hansa Krossa

Treść wystawy ujęta została w fabularyzowanej formie, której bohaterem jest autentyczna postać gdańskiego kupca i armatora Hansa Krossa. Jest on swego rodzaju wirtualnym przewodnikiem po XVII-wiecznym gdańskim porcie. Jego awatar wprowadza gości w tematykę każdej z sekcji wystawy, a także wchodzi w interakcję z innymi „mieszkańcami” Żurawia.

Bo oprócz Hansa Krossa na eskpozycji spotkamy również pana palowego – urzędnika pobierającego cło od przywożonych do miasta towarów, i karczmarza – właściciela tawerny. Obie postacie zostały wykreowane technologią trójwymiarowych, ruchomych hologramów i obok mappingu 3D, ekranów panoramicznych i stanowisk interaktywnych są jednymi z licznych multimediów wzbogacających wystawę.

Żuraw, fot. Paweł Jóźwiak - Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

Żuraw, fot. Paweł Jóźwiak - Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

Warto obejrzeć oddziały NMM

  1. Ośrodek Kultury Morskiej
  2. Statek – Muzeum s.s. „Sołdek”
  3. Statek – Muzeum „Dar Pomorza”
  4. Muzeum Rybołówstwa w Helu
  5. Muzeum Wisły w Tczewie
  6. Muzeum Zalewu Wiślanego w Kątach Rybackich
  7. Żuraw
  8. Centrum Konserwacji Wraków Statków
  9. Spichlerze na Ołowiance

W pobliżu

Odkryj

Ulubione

Niestety, nie masz jeszcze dodanych, ulubionych pozycji.

Klikając w ikonę serca dodasz pozycję do ulubionych.

Niestety, nie masz jeszcze dodanych, ulubionych pozycji

Odkryj

Gastronomia

Noclegi