W jego skład wchodziło około 750 metrów murów, 16 baszt o rzucie prostokątnym, dwukondygnacyjnych, wysuniętych przed linię murów, otwartych od strony miasta, dwie baszty okrągłe oraz cztery bramy: Brama Malborska, Brama Gdańska, Brama Wodna oraz Brama lub Furta Zamkowa.
Największe pozostałości murów zachowały się wzdłuż ulicy Górny i Dolny Podmur, zaś baszty na ulicy Sobieskiego. Mury obronne Gniewu zostały wykonane z cegły, ale tak jak i inne tego rodzaju konstrukcje, umieszczono je na specjalnej ławie fundamentowej o wysokości około 1 m, w którą połączono nieregularne głazy kamienne z gruzem ceglanym. W murze zastosowano dwa typy wiązania cegieł wendyjski i gotycki, zwany także polskim. Skrzydła bram wykonane były z ciężkiego drewna dębowego, posiadały pokryte żelazem pale, które przy ówczesnych właściwościach broni wojennej świetnie się sprawdzały i stanowiły ochronę. Straż czuwająca przy bramach miała za zadanie także dopilnowanie porządku w komunikacji.
W okolicy Bramy Malborskiej mur łączył się z obwarowaniami zamku. Obwarowanie to składało się z muru otaczającego plac zamkowy, po którego wewnętrznej stronie znajdowały się budynki gospodarcze. Stara Brama Młyńska od strony południowej i nowsza Brama Dybowska na północy, umożliwiały komunikację miasta z zamkiem, dostęp do młyna i połów ryb. Teren ogrodzony przez zamkowe mury tworzył plac zamkowy, w którego centrum wznosił się sam zamek chroniony przez głęboki wąwóz i „parcham”. Od strony południowej i zachodniej był on zwyczajnie usytuowany, a od bardziej narażonej strony północnej i wschodniej był on podwójny i o 2 m głębszy od wewnętrznego, co powodowało, że w razie ataku istniały dwie linie obrony. W czterech rogach „parchamu” wznosiły się wieże, połączone schodami, na górze i na dole, umożliwiały one świetny widok na teren, którym mógł zbliżać się wróg.
