Zabytkowe powiślańskie cmentarze, a w szczególności nagrobki z niekiedy świetnie zachowanymi inskrypcjami mogą stanowić fascynujące źródło świadczące o wielokulturowości regionu. Odwiedzając Powiśle nie można pominąć zabytkowych nekropolii.
Polsko-niemieckie cmentarze katolickie
Powiśle przez lata był tyglem narodowości i wyznań. Ziemie te od wieków zamieszkiwała zarówno ludność polska, jak i niemiecka. Żyli tu wyznawcy różnych religii i wyznań. Do dziś o współistnieniu tych grup świadczą zachowane zabytkowe cmentarze.
Cmentarz przykościelny, fot. K. Zdziennicki
Wśród nekropolii świadczących o współistnieniu przedstawicieli narodowości polskiej i niemieckiej świadczą najstarsze cmentarze katolickie, szczególnie te przykościelne. Niewątpliwie warto zwrócić uwagę na nagrobki powstałe przed 1945 rokiem, gdyż wiele z nich można określić jako prawdziwe dziełami sztuki. Niestety w okresie powojennym cmentarze zapełniały się lastrykowymi nagrobkami o zdecydowanie mniejszej wartości kulturowej
Najciekawsze pomniki związane są ze zmarłymi, którzy za życia należeli do rodzin najlepiej sytuowanych. Zachowane do dziś inskrypcje w języku polskim i niemieckim zawierają podstawowe dane dotyczące dawnych mieszkańców, ale niekiedy też cenne informacje uzupełniające związane z doczesnym ich życiem. Szczególnej uwagi, pod względem turystycznym, są cmentarze przykościelne w Sztumie, Postolinie, Pietrzwałdzie, Starym Targu, Kalwie, Dąbrówce Malborskie, Straszewie i Tychnowach.
Upamiętnienie po dawnym cmentarzu, fot. K. Zdziennicki
Nekropolie innych wyznań i religii
Odwiedzając Powiśle warto nawiedzić również cmentarze ewangelickie, gdzie pochowani są przede wszystkim przedstawiciele narodowości niemieckiej. Współcześnie w najlepszej kondycji znajduje się nadal czynny cmentarz przy kościele ewangelickim w Mikołajkach Pomorskich, a także cmentarz ryjewski przy ul. Grunwaldzkiej oraz uporządkowany w 2021 roku niewielki cmentarzyk w Cieszymowie. Warto również zobaczyć dwa cmentarze mennonickie w Barcicach oraz w Marezie, a także kirkut w Dzierzgoniu, który przypomina o obecności w regionie wyznawców judaizmu.
Figurka cmentarna, fot. K. Zdziennicki
