Drogowy Szlak Kopernikowski - idea

Od wielu lat samorządy województw: warmińsko-mazurskiego, kujawsko-pomorskiego i pomorskiego podejmują liczne inicjatywy mające na celu propagowanie dziedzictwa kulturowego oraz promocji turystycznej miejsc, w których żył i tworzył Mikołaj Kopernik.

Jednym z działań jakie podjęły się samorządy trzech województw było  wytyczenie samochodowego szlaku turystycznego. Przebieg szlaku stworzył pętle prowadzącą przez największe miejscowości regionów takie jak Olsztyn, Toruń, Malbork czy Elbląg.
W województwie pomorskim szlak prowadzony jest Drogą Krajową 55 od południa przez Kwidzyn, Sztum, Malbork, a następnie przez Nowy Dwór Gdański drogą S7 w kierunku Elbląga.

Z końcem marca br. zakończyły się pracę nad oznakowaniem w terenie. Ustawionych zostało 18 tablic E-22a Zadanie zostało wykonane przez Pomorską Regionalną Organizację Turystyczną w ramach współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa Pomorskiego -Departamentem Turystyki.

Szlak w województwie pomorskim

W województwie pomorskim zaczyna się na granicznej rzece Nogat i prowadzi do Nowego Dworu Gdańskiego, a potem przez główne miasta na trasie: Malbork, Sztum i Kwidzyn. Mikołaj Kopernik odwiedzał te miejsca w czasie licznych podróży dyplomatycznych, głównie u boku biskupa Watzenrodego. Udokumentowane podróże Kopernika po terenie dzisiejszego województwa pomorskiego przypadają na lata 1504-1530.

Szlak w Malborku

Z Nowego Dworu Gdańskiego przez Żuławy Malborskie szlak dociera do Malborka, gdzie Kopernik bywał wielokrotnie. Odwiedzał zamek w Malborku jako sekretarz wuja oraz uczestniczył w zjazdach stanów pruskich. Na dziedzińcu Zamku Średniego w skrzydle wschodnim znajduje się popiersie Mikołaja Kopernika upamiętniające jego wizyty. Największym wydarzeniem związanym z zamkiem jest coroczna inscenizacja „Oblężenia Malborka z 1410 roku”.

Szlak w Sztumie

Dalej szlak wiedzie na południe do Sztumu. W tutejszym zamku w styczniu 1521 r. Kopernik, będąc już kanclerzem warmińskiej kapituły katedralnej, uczestniczył w audiencji posłów gdańskich. Zamek w Sztumie był dawną letnią rezydencją wielkich mistrzów krzyżackich, nietypowo wzniesioną na planie pięcioboku w XIV w.

Szlak w Kwidzynie

Ostatnim miastem na pomorskim odcinku szlaku jest Kwidzyn. Prawdopodobny pobyt Kopernika w mieście przypada na maj 1504 r. W tym czasie miasto było stolicą diecezji, a dzisiejsze mury zamku kapituły pomezańskiej oraz zespół katedralny w Kwidzynie mogły być miejscami, w których gościł. Kierując się dalej na południe, w okolicy miejscowości Gardeja szlak dociera do granicy z województwem kujawsko-pomorskim.

Gdańsk

Poza główną pętlą Szlaku Kopernikowskiego znajduje się Gdańsk, w którym astronom kilkukrotnie przebywał w sprawach prywatnych i służbowych. Wizyty służbowe związane były z obowiązkami pełnionymi przy biskupie. Kopernik uczestniczył m.in. w potwierdzaniu przez króla przywilejów miasta, oraz podczas złożenia hołdu wierności królowi Aleksandrowi Jagiellończykowi przez mieszczan na Długim Targu.

W 1540 r. zostało wydane „Narratio prima” (pol. „Relacja pierwsza z ksiąg O obrotach Mikołaja Kopernika”) Jerzego Retyka. Ten, za zgodą Kopernika, napisał tekst streszczający i wprowadzający do teorii heliocentrycznej. Druku podjęła się oficyna wydawnicza Franciszka Rhodego w Gdańsku. Z tego miasta miała też pochodzić Anna Schilling, która zamieszkała we fromborskim domu Kopernika, co skutkowało biskupimi napomnieniami.

Szlak jak malowany!

Szlakowi Kopernikowskiemu w województwie pomorskim towarzyszy swoista „oprawa graficzna” – mowa o muralach poświęconych jednemu z najsłynniejszych Polaków w historii nauki, które oglądać można w Malborku, Kwidzynie, Pelplinie oraz Nowym Dworze Gdańskim.

Projekty murali wyłonione zostały w konkursie dla studentów Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku zorganizowanym przez uczelnię. Dzięki zaproszeniu do współpracy studentów uzyskano pomysłowe i oryginalne realizacje nawiązujące do życia i dorobku słynnego astronoma.

W Kwidzynie mural związany ze Szlakiem Kopernikowskim oglądać można przy ul. Braterstwa Narodów 57. Kompozycja z elementami abstrakcji autorstwa pani Katsiaryny Haradnichavej niewątpliwie przyciąga wzrok. Ceglany kolor, który podkreśla gzymsy na elewacji i stanowi obramowanie całego dzieła, można odczytywać jako nawiązanie do stylistyki znaczka pocztowego – przypuszczalnie dawniej w tej okolicy mieściła się poczta.

Mural w Malborku znajduje się na filarze mostu przy bulwarach nad Nogatem – w miejscu uczęszczanym zarówno przez mieszkańców, jak i przyjezdnych. Poza postacią znanego astronoma na projekcie znalazła się charakterystyczna sylwetka malborskiego zamku, obiektu silnie kojarzonego z miastem. Neutralna, zbliżona do monochromatycznej kolorystyka wpisuje się w stylistykę innych murali zdobiących miasto. Autorką projektu jest pani Olena Stukanovska.

Najsłynniejszego polskiego astronoma „spotkać” można także w Nowym Dworze Gdańskim. Jego wizerunek zdobi tam od niedawna budynek przy ul. Wejhera 5, w bezpośrednim sąsiedztwie Urzędu Miejskiego. Projekt autorstwa Agaty Szmytkowskiej przedstawia Kopernika podtrzymującego Słońce w centralnym punkcie Układu Słonecznego. W tle pojawia się krajobraz Żuław z charakterystycznymi wiatrakami i polami. Kolorystyka z dominującymi barwami żółtą oraz fioletową ożywia okolicę, a jednocześnie nie przytłacza jaskrawością barw.

Jednolitą i stonowaną kolorystyką charakteryzuje się natomiast mural w Pelplinie, przy ul. Wybickiego 1. Stylistyka dzieła nawiązuje do takich technik, jak sztychy czy drzeworyty. Autorką tej pracy jest pani Kateryna Bisharieva. Oprócz łatwo rozpoznawalnej postaci astronoma mural przedstawia heliocentryczny model Układu Słonecznego, jednoznacznie kojarzony z Mikołajem Kopernikiem.

Więcej informacji o drogowym Szlaku Kopernikowskim poczytaj tu

Wizyty Mikołaja Kopernika w dzisiejszym województwie pomorskim, część 1

Wizyty Mikołaja Kopernika w dzisiejszym województwie pomorskim, część 2