La dénomination "Żuławy" littéralement « Marais » désigne un terrain à la superficie presque complètement plate, unique en Pologne. Le long du delta de la Vistule, reine des rivières polonaise, s’étendent à perte de vue des champs multicolores, mais de temps à autre, le paysage est agrémenté par des saules pleureurs, se penchant au-dessus des canaux. Le caractère agricole des Żuławy est accentué par les villages placés selon les plans des Chevaliers Teutoniques, et les cimetières mennonites magnifiquement situés rappelant ces immigrés des Pays-Bas qui vivaient sur ces terres.
La superficie des Żuławy recouvre plus de 1740 km², dont 450 km² au-dessous du niveau de la mer. Dans la ville de Raczki Elbląskie, se trouve un point situé à 1,8 mètre en-dessous du niveau de la mer, c’est le point le plus bas de Pologne. Dans la zone des Żuławy et ses environs, se situent également des grandes villes comme Nowy Dwór Gdański, Tczew, Malbork et les Trois Cités c’est à dire Gdańsk, Gdynia et Sopot. Une caractéristique des Żuławy est leur situation géographique en dessous du niveau de l’eau, ce qui les rend inondables. L’excès d’eau est régulé par les canaux, les digues anti-inondations, les fossés de drainage et les pompes.
Les premières habitations dans la région des Żuławy datent probablement de l'Age de Bronze. Cependant, peu d’habitants s’établirent durant les siècles suivant en raison de conditions naturelles difficiles: les marécages et le risque constant d'inondation avaient un effet très dissuasif sur les habitants potentiels. Cette situation a changé grâce aux Chevaliers Teutoniques, en effet, ceux-ci ont commencé à assécher les terres, construire des digues et des canaux. Ainsi la région s’est peu à peu peupler. Les habitants ont commencé à couper les forêts et à cultiver la terre. Déjà au XVe siècle, les habitants étaient obligés de drainer les zones. Au XVIe siècle, des Mennonites venus des Pays-Bas se sont installés ici et ont apporté avec eux leurs traditions et leur culture. En plus d’eux, d’autres cultures étaient présentes sur le territoire des Zulawy comme celles : de Poméranie, des Chevaliers Teutoniques, allemande, polonaise, puis après la IIe guerre mondiale, la culture ukrainienne apportée par les migrants des confins septentrionaux de la Pologne de l’entre-deux guerre. Les destructions de la fin de la IIe guerre mondiale furent catastrophiques pour la région : en 1945, l’armée allemande en débâcle détruisit la plupart des digues anti-inondation ainsi que les pompes, inondant ainsi toute la région. Les années d’après-guerre furent celles d’un intense effort pour assécher ces zones, sur lesquelles s’établirent des colons venus de l’intérieur des terres.
Parmi les monuments caractéristiques des Żuławy, nous pouvons citer : les églises pittoresques au clocher caractéristique en bois, les maisons à arcades, les cimetières mennonites magnifiquement situés, ainsi que les constructions des villages datant déjà du Moyen-âge. Vous pouvez également profiter d’autres attractions.
Vous pouvez également faire un tour en train historique à voie étroite, effectuer une croisière le long des rivières et des canaux de la boucle Żuławski, visiter le Parc Historique Żuławski ou découvrir l’itinéraire Mennonite.
U Młynarza - zagroda edukacyjna w Mokrym Dworze
Letnie kolory Żuław wiślanych, fot. Mateusz Ochocki/pomorskie.travel
Mokry Dwór to mała miejscowość położona między Gdańskiem, a Pruszczem Gdańskim. Do 2018 roku znana była m.in. z unikatowej w skali kraju imprezy pod nazwą "Żuławski Tulipan". Tysiące główek kwiatów układane były w główny dywan, który wzorem nawiązywał do aktualnych wydarzeń. Podczas imprez mogliśmy podziwiać wzory związane np. z Euro 2012, rokiem Jana Heweliusza 2011 czy z 100 rocznicą odzyskania niepodległości w 2018 roku. Niestety edycja w 2018 roku była ostatnią edycja imprezy i pozostały nam jedynie piękne wspomnienia i relacje.
10 edycji doczekała się wyjątkowa impreza plenerowa podczas której tysiące tulipanów tworzyły wyjatkowe wzory, fot. zulawy.org
Na szczęście w Mokrym Dworze cały mieszka Pan Wiesław Zbroiński, który stał m.in. za organizacją Żuławskiego Tulipana i jak sam przyznaje nie był by sobą gdyby czegoś nie wymyślił. Jaką atrakcję tym razem możemy odwiedzić w Mokrym Dworze?
Żuławski krajobraz od niedawna wzbogacony o piekny wiatrak w Mokrym Dworze, fot. Mateusz Ochocki/pomorskie.travel
Wiesław Zbroiński na co dzień jest sołtysem Mokrego Dworu i lokalnym producentem żywności, przez co w pracy jest praktycznie od świtu do zmierzchu. Dodatkowo, od dawna interesowały go wiatraki i wręcz marzył aby kiedyś taki powołać. Był dzień kiedy w ręce Pana Wiesława wpadły stare mapy Żuław, a z map tychże wynikało jedno – koźlaków, paltraków i holendrów tutaj nie brakowało.
ODKRYJ KUCHNIE ŻUŁAWSKĄ
Stojacy w Mokrym Dworze wiatrak to konstrukcja drewniana typu paltrak. Jedna osoba jest w stanie obrócić całą konstrukcję, aby ustawic śmigi zgdodnie z kierunkiem wiatru. Fot. Mateusz Ochocki/pomorskie.travel
Na początku na Żuławach zaczęły pojawiać się Koźlaki pompujące wodę , które z czasem doposażono w mechanizm do robienia mąki. W kolejnych latach zaczęto budować drewniane paltraki i murowane holendry. Z różnych powodów na przestrzeni dekad wiatraki zaczęły znikać z krajobrazu Żuław, a burzliwy okres wojenny najmocniej wpłynął na ich liczbę.
Wnętrze wiatraka, fot. Mateusz Ochocki/pomorskie.travel
Od tego momentu Pan Wiesław wiedział, że wiatraki na Żuławy wrócić muszą. Poszukiwania zaprowadziły sołtysa z Mokrego Dworu do Wyszogrodu, gdzie znajdował się niedziałający ponad 100 letni wiatrak. Po uzyskaniu wszystkich wymaganych zgód formalnych na m.in. dyslokację obiektu, nastąpił skomplikowany proces rozbiórki i transportu budowli. W maju 2019 roku, 116 letni wiatrak ponownie został uruchomiony w Mokrym Dworze i z powodzeniem zaczął ponownie pracować.
Wszystkie mechanizmy działajace w środku są oryginalne i pochodzą z 1903 roku, fot. Mateusz Ochocki/pomorskie.travel
Aby dowiedzieć się więcej o historii wiatraka, jego funkcjonowaniu oraz wielu ciekawych aspektach pracy nie tylko młynarza, zapraszamy wszystkich chętnych do wizyty w Mokrym Dworze, gdzie osobiście Pan Wiesław Zbroiński wciela się w rolę prawdziwego przewodnika i jak mało kto przenosi gości w zupełnie inny świat. Dodatkowo na miejscu funkcjonuje mini zoo oraz wypiekany jest tradycyjną metodą chleb wytwarzany z mąki produkowanej na miejscu we wiatraku.
Podczas wizyty w Mokrym Dworze Wiesław Zbroiński zabiera gości w swoista podróż w czasie, zdradzając tajniki często zapomnianej juz pracy młynarza, fot. Mateusz Ochocki/pomorskie.travel
By podkreślić wyjątkowość budowli , wspomnimy tylko że wiatrak w Mokrym Dworze jest prawdopodobnie największym paltrakiem w Europie, a drewniane elementy w środku mają ponad 500 lat! Jakie to elementy, gdzie się znajdują i skąd pochodzą - o tym i wielu innych ciekawostkach dowiecie się na miejscu.
Więcej informacji o zagrodzie na profilu FB