Kuchnia kociewska to połączenie różnych smaków. Jadłospis kociewski różnił się w zależności od miejsca pochodzenia składników. Ten w borach, różnił się od posiłków nad rzekami i jeziorami, a jeszcze inaczej na nizinach. Dodatki z lasu, czy mięso z własnej hodowli wpływało na smak i sposób przyrządzenia.
Co jadano na Kociewiu
W jadłospisie nie mogło zabraknąć warzyw, owoców, pieczywa (z własnego wypieku), runa leśnego, nabiału. Nad rzekami, jeziorami łowiono i przyrządzano ryby.
Z mięs wybierano najczęściej wieprzowinę, rzadko jadano baraninę i wołowinę.
Wydarzeniem rodzinnym było świniobicie, które wypadało w bliskości świąt kościelnych i imprez rodzinnych. Mięso spożywano w niedzielę i święta. Wykorzystywano każdy kawałek mięsa do wyrobu szynek, kiełbas, kaszanek, wątrobianek, salcesonów. Znanym przysmakiem z Kociewia była kiszka mięsna (to dzisiejsza mieszanka metki i polskiej kiełbasy). Dania okraszano słoniną, jadano smalec. Smalec wytapiano dwa razy w roku z okazji świniobicia. Daniem codziennym i świątecznym był kotlet schabowy (karbonada) smażony lub duszony. Podawany z duszoną (szmurowaną) kapustą.
Na Kociewiu hodowano drób, z którego przygotowywano pasztety, popularna była gęsia okrasa przygotowywana na św. Marcina. Jajka chętnie wykorzystywano w kuchni codziennej.
Warzywa na stół!
Z warzyw jadano ziemniaki, groch, kapustę, marchew i brukiew.Jednak to kapusta królowała na stołach w formie surówki, sałatki czy też zupy. Do dziś można spróbować zupy:
- parzybrodę, którą robiono ze świeżej kapusty,
- kapuśniak, czyli szarpak – z kiszonej kapusty.
Posiłki
Chleb kociewski to razowy lub rżany, tzw. śrutowy. Jadano najczęściej 3 posiłki dziennie:
- Na śniadanie królowały zacierki (zupa mleczna z kluseczkami żytnimi), kawa zbożowa i ziemniaki szurane (piure).
- Obiad składał się z zupy, najczęściej kartoflanki lub zalewajki z kwaśnego mleka z zacierkami, a na drugie danie: kartofle lub kluski z kapustą albo kasza z grochem.
- Na kolację jadano ponownie zacierki na mleku oraz ziemniaki z zasmażką. Bardzo często na kolacje podsmażano ziemniaki, których nie zjedzono na obiad.
A na deser podawano
- ciasta drożdżowe
- kołaczek (bułki)
- szneki z glacem, kuchy (ciasta)
- uszki (ciastka), purcle (bułeczki maślane)
- pómle (pączki)
- ruchanki
Ciasta miały dekorację ze słodkiej kruszonki, dodawano także owoce: jabłka, gruszki, śliwki, jagody.
Produkty z regionu Kociewia wpisane na Listę Produktów Tradycyjnych
- Miód z maślanki
- Boczek wieprzowy wędzony
- Kaczka z jabłkami z Borów Tucholskich
- Karbonada (karbónadel, karmonadel)
- Kurczak wędzony po kociewsku
- Potrawka z kury po kociewsku
- Czarna jagoda we własnym soku
- Kociewska bania (Dynia po Królewsku)
- Konfitura borówkowa z Borów Tucholskich
- Konfitura z żurawiny po mermecku
- Bómbómy z dekla (kociewskie domowe cukierki smażone na patelni)
- Fefernuski kociewskie
- Grochowinki kociewskie (chruściki, faworki)
- Kociewski chleb wiejski na serwatce i cukiernicze
- Wiejska kociewska drożdżówka kiszona
- Jagodzica po kociewsku napój ma wygląd ciemnogranatowy o zawartości alkoholu 60 %,. smak – miodu, leśnych jagód i spirytusu;
- Masło kociewskie
- Szmalec kociewski ze skrzeczkami
- Golce kociewskie z mięsem
- Gryz – kociewski deser (kasza manna)
- Kociewska polewka owocowo-grzybowa z (jabłka, gruszki, śliwki) i grzybów suszonych (borowiki, podgrzybki)
- Kociewska zapiekanka z grzybów
- Kociewska zupa szczawiowa
- Kociewski salceson z grzybów
- Szandar kociewski
- Kociewska herbata z lipy i bzu czarnego z miodem lipowym
- Kociewski borowik szlachetny w zalewie octowej
Lista ta zmienia się, dodawane są nowe produkty, do których spróbowania zachęcamy.
Tak smakuje Kociewie
Po więcej informacji i przepisów zapraszamy na stronę Kociewskiego Forum Kobiet, organizacji działającej na rzecz rozwoju osobistego kobiet wiejskich, edukacji i aktywizacji społeczności lokalnej, dbałości o kulturę, tradycje i dziedzictwo kulturowe Kociewia.
