Zapraszamy do odwiedzenia Pomorskiego i zapoznania się z Listą Światowego Dziedzictwa UNESCO. Obiekty te stanowią wspólne dobro ludzkości. W województwie pomorskim znajdziemy obiekty z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO, Krajowej Listy Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego, Światowej Listy Rezerwatów Biosfery UNESCO oraz Światowej i Krajowej Listy Programu "Pamięć Świata".
Na Liście Światowego Dziedzictwa wpisane są obiekty kultury, przyrodnicze i o charakterze mieszanym kulturowo – przyrodniczym.
Dziedzictwo kulturowe UNESCO umownie dzieli się na:
- dziedzictwo materialne w tym zabytki nieruchome (w tym Światowe Dziedzictwo) i ruchome;
- dziedzictwo niematerialne „przekazywane przede wszystkim za pomocą przekazu ustnego i tradycji”, zabytki piśmiennictwa, które są przedmiotem programu „Pamięć Świata”.
Pomorskie obiekty na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO
Zamek Krzyżacki w Malborku wpisany w 1997 roku
Pomorskie wpisy na Krajowej Liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego
Hafciarstwo kaszubskie szkoły żukowskiej, wpisane w 2015 roku.
Kaszëbsczé wësziwanié żukòwsczégò sztélu, ręczne hafciarstwo kaszubskie szkoły żukowskiej jest jednym ze starszych elementów kultury na Kaszubach. Wiedza i umiejętności związane z nim przekazywane są z pokolenia na pokolenie i stale odtwarzane przez hafciarki, które uznają je za ważną część kaszubskiego dziedzictwa. Dziedzictwo to jest żywe, a kaszubskie artystki ludowe wciąż tworzą nowe konfiguracje elementów haftu i wymyślają nowe wzory.
Kaszubska Gwiôzdka, rok wpisu na Krajową listę: 2019
Jednym ze świątecznych obyczajów na Kaszubach jest Gwiôzdka, czyli odwiedzanie domów przez grupy kolędnicze w dzień Wigilii Bożego Narodzenia. Zespoły gwiôzdek liczą zazwyczaj od 10 do 15 kawalerów w wieku od 15 do 30 lat. Kolędowanie zaczyna się w wigilijne popołudnie i trwa niemal do Pasterki. W tym czasie odwiedzanych jest kilkadziesiąt gospodarstw z własnej i sąsiednich wsi. Przez wszystkie lata chodzenia z gwiôzdką jej członkowie nie uczestniczą w wieczerzach wigilijnych przygotowywanych w rodzinnych domach.
Carillonowa muzyka w Gdańsku, data wpisu na Krajową listę: 30 grudnia 2020.
Carillon to zespół co najmniej 23 dużych dzwonów wieżowych, na których można grać ręcznie, przy pomocy klawiatury połączonej systemem drutów i przekładni z sercami dzwonów. Standardowy instrument, taki jak ten znajdujący się w kościele pw. św. Katarzyny w Gdańsku, liczy 50 dzwonów ważących łącznie prawie 16 ton. Oprócz tego w Gdańsku jest drugi instrument – w wieży Ratusza Głównego Miasta – 37 dzwonów oraz carillon mobilny, złożony z 48 dzwonów. Gdańsk jest jedynym miastem w Polsce, posiadającym carillony, na których można koncertować.
Pomorskie na Światowej Liście Programu "Pamięć Świata"
Na Światowej Liście Programu „Pamięć Świata” znajduje się siedemnaście obiektów dziedzictwa dokumentacyjnego zgłoszonych przez Polskę:
Wpisane w 2003 roku: Tablice 21 Postulatów Gdańskich z Sierpnia 1980, przechowywane przez Centralne Muzeum Morskie w Gdańsku wraz z kolekcją dokumentów „Narodziny Solidarności – masowego ruchu społecznego”, będącą własnością Ośrodka KARTA w Warszawie. Tablice 21 Postulatów Gdańskich z Sierpnia 1980 stanowią dokumentalne świadectwo ruchu społecznego, który, stosując pokojowe metody działania, przyczynił się do upadku systemu realnego socjalizmu i porządku jałtańskiego. Obecnie Tablice znajdują się na wystawie stałej w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku.
Pomorskie na Polskiej Liście Krajowego Programu UNESCO Pamięć Świata,
Oprócz międzynarodowej Listy, w ramach Programu Pamięć Świata tworzone są rejestry gromadzące obiekty o szczególnym znaczeniu dla poszczególnych krajów lub regionów świata. W 2014 roku w Warszawie, podczas uroczystości w Pałacu Prezydenta RP, została zainaugurowana Polska Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata,
W 2016 roku, w ramach drugiej edycji, na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata wpisane zostały:
– Mszał Zakonu Krzyżackiego z Biblioteki Mariackiej w Gdańsku – bogato zdobiony XV-wieczny mszał krzyżacki wykorzystywany do celów liturgicznych w Kościele Najświętszej Marii Panny w Gdańsku, przechowywany w Bibliotece Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk;
W 2018 roku, w ramach trzeciej edycji, na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata wpisanych zostało 21 obiektów:
– Dokumenty związane z budową portu w Gdyni (1921-1927): ustawa z 23 września 1922 r. o budowie portu w Gdyni, protokół 93-go posiedzenia Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej z 21 sierpnia 1922 r., sprawozdanie stenograficzne z 339 posiedzenia Sejmu Ustawodawczego z dnia 23 września 1922 r. dotyczące ustawy o budowie portu w Gdyni, projekty portu z 1924 i 1925 r. oraz księga pamiątkowa z lat 1921–1927 – dotyczą budowy niezależnego, nowoczesnego portu, jako warunku bezpieczeństwa i rozwoju odrodzonego państwa; miejsce przechowywania: Archiwum Akt Nowych i Muzeum Miasta Gdyni.
W 2021 roku, w ramach czwartej edycji, na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata wpisanych zostało 15 obiektów, u Nas dwa:
- Dokument Przemysła II z 15 sierpnia 1295 roku – z zasobu Archiwum Diecezjalnego w Pelplinie
- 5 unikatowych egzemplarzy dzieł Jana Heweliusza (1647-1690) z zasobu Polskiej Akademii Nauk Biblioteki Gdańskiej
Pomorskie na Światowej Liście Rezerwatów Biosfery UNESCO
Z jedenastu obiektów ze Światowej Listy Rezerwatów Biosfery UNESCO, w naszym województwie są dwa obiekty:
- Słowiński Rezerwat Biosfery, wpisany w 1996roku. W skład rezerwatu wchodzą przymorskie jeziora, bagna, łąki, nadmorskie lasy i wydmowy pas mierzei wraz z ruchomymi wydmami między Łebą a Czołpinem.
- Rezerwat Biosfery Bory Tucholskie, wpisany w 2010. Rezerwat Biosfery Bory Tucholskie jest jednym z największych kompleksów leśnych w Polsce. W obrębie rezerwatu występuje szereg cennych siedlisk przyrodniczych, m.in. kwaśne buczyny, żyzne buczyny, brzeziny bagienne, dąbrowy acidofilne, bory chrobotkowe torfowiska przejściowe i wysokie, śródlądowe murawy napiaskowe, jeziora lobeliowe, dystroficzne, ramienicowe, suche wrzosowiska. Są to układy ekologiczne typowe dla niżowych obszarów Europy Środkowej, w których występuje wiele rzadkich, reliktowych i chronionych gatunków roślin i zwierząt.
Sieci Miast Kreatywnych UNESCO
Gdynia w Sieci Miast Kreatywnych UNESCO jako Miasto Filmu. Decyzję tę ogłosiło biuro UNESCO Creative Cities Network w Paryżu 8 listopada 2021 roku.
Najbardziej znanym festiwalem jest Festiwal Polskich Filmów Fabularnych. Jego historia sięga 1974 roku, początkowo był w Gdańsku, a od 1987 roku w Gdyni.
W ramach Sieci Miast Kreatywnych UNESCO Gdynia planuje rozwijać projekty lokalne i międzynarodowe. Członkostwo w tej elitarnej organizacji tworzy okazję do nawiązania kontaktów, wymiany doświadczeń i partnerstwa z innymi podobnymi miastami aktywnie działającymi na polu filmu z całego świata.