Pomorskie nieoczywiste – w Kosznajderii

Społeczność Kosznajdrów

Byli oni potomkami osadników z Dolnej Saksonii, sprowadzanych tu w XIV i XV w. przez Krzyżaków. Przez wieki zachowali porozumiewali się językiem dolnoniemieckim i zachowali katolicką wiarę, co odróżniało ich od innych pomorskim grup Niemców. Po wojnie niemal wszystkich wywieziono w głąb Niemiec.

Kosznajderska stolica

Ostrowite leży 10 km na południowy wschód od Chojnic. Przez lata był to najważniejszy ośrodek Kosznajdrów. W centrum nawsia, czyli owalnego placu w centrum wsi znajduje się gotycki kościół św. Jakuba, budowany jeszcze przez zakon krzyżacki. Wyposażenie kościoła pochodzi przeważnie z XVIII wieku. Przy jednym z bocznych ołtarzy zauważymy na obrazie niemieckie sentencje, ponieważ fundowała go jedna z zamożnych parafianek. W centrum Ostrowitego zobaczymy również kilka przykładów okazałych, ceglanych budynków, świadczących o zamożności gospodarzy.

W kosznajderskiej chacie

Na drodze z Chojnic do Tucholi leży Silno. Krótko po wojnie stało tu jeszcze wiele podcieniowych chałup Kosznajdrów. Dziś zachowała się tylko jedna zrębowa chata z narożnym podcieniem, którą przeniesiono obok Wiejskiego Domu Kultury i urządzono w niej muzeum. Wnętrze przypomina kaszubską chëcz, ale ponoć domy Kosznajdrów i Kaszubów nie różniły się znacznie, a i wielu Kaszubów żeniło się tutejszymi Niemkami.

Pod kasztelańskim grodem

Na północ od Silna ciągnie się łańcuch rynnowych jezior w obrębie Tucholskiego Parku Krajobrazowego. Największe z nich to Śpierewnik, którego leśne otoczenie nadal odradza się po nawałnicy z sierpnia 2017 roku. Blisko południowego brzegu jeziora znajduje się parking, skąd można się wybrać na grodzisko Raciąż. Za czasów książąt gdańskich w XII i XIII wieku był tu gród kasztelański. Dzisiaj bramę i zarysy domostw zrekonstruowano. Na końcu ścieżki edukacyjnej z platformy widokowej możemy podziwiać widok na jezioro.