O dawnej świetności i zasobności klasztorów cysterskich przypominają też licznie mniejsze obiekty (kościoły parafialne, kaplice, kapliczki, dwory i zabudowania gospodarcze). Stanowią one o atrakcyjności regionu, który posiada też ogromny potencjał przyrodniczo – krajobrazowy i gospodarczy oraz dobrze zagospodarowaną bazę turystyczną i rozbudowaną sieć komunikacyjną.

Ogromnym atutem Pomorza jest posiadanie dość dobrze zachowanego dziedzictwa cysterskiego w postaci architektury sakralnej, założeń klasztornych oraz podejmowane wokół nich inicjatywy kulturotwórcze, które dają prawdziwą szansę rozwoju ruchu turystycznego. Staje się to realne dzięki prezentacji najatrakcyjniejszych miejsc umożliwiających poznanie pełni kultury materialnej i duchowej każdego obiektu w kontekście specyfiki społecznej, kulturalnej oraz geograficznej.

Obrazy w świątyniach

W Pomorski Szlak Cysterski wpisują się również miejsca, w których znajdują się dzieła XVII-wiecznego artysty Hermana Hahna, związanego życiem i twórczością z cystersami na Pomorzu. Spośród wielu zabytków sztuki w wyposażeniach pomorskich świątyń pocysterskich właśnie szczególną uwagę zwrócić należy na jego obrazy wykonane w duchu Soboru Trydenckiego, między innymi: Śmierć Marii Magdaleny, Wizja św. Bernarda, Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny czy Koronacja Najświętszej Marii Panny i Pokłon Pasterzy (w Bazylice Katedralnej w Pelplinie) oraz Koronacja Najświętszej Marii Panny czy Napad Prusów na klasztor w Oliwie oraz tablice fundatorów i dobrodziejów opactwa (w świątyni oliwskiej). Dzieła mistrza Hahna i jego uczniów zobaczyć można tez w innych pomorskich kościołach- Pucku, Jastarni, Mechowie, Pręgowie czy Czersku (aktualnie prowadzone są prace nad skatalogowaniem wszystkich obiektów dostępnych na Pomorzu).

Wyposażenie kościołów

Innymi elementami wyposażenia świątyń są stalle: oliwskie (dębowe dwukondygnacyjne, bliźniacze chórowe fundacji konwentu i opatów, wykonane przez braci konwersów w początkach XVII w ), pelplińskie (XV- opackie i VII-wieczne konwentu, ze szczególnym bogactwem ikonograficznym – choćby przedstawienie Ducha Św. w postaci młodzieńca) czy koronowskie ( z charakterystycznymi lwami u podnóża). Wielką osobliwością są także organy: duże XVIII-wieczne fundacji konwentu oliwskiego (instrument unowocześniono dzięki czemu dziś należy on do najwspanialszych na świecie) czy XVII i XIX -wieczne pelplińskie oraz koronowskie. Dzięki tym instrumentom, we wspomnianych miejscach odbywają się, corocznie w miesiącach letnich, międzynarodowe festiwale organowe.

Wielką spuściznę pocysterską stanowią też wszelkie paramenty (szaty liturgiczne, naczynia mszalne, wyposażenie ołtarzy), których okazałe zbiory przechowywane są w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie, Muzeum Archidiecezjalnym w Gdańsku, czy Muzeum Narodowym w Gdańsku.

Mimo nieobecności cystersów i cysterek w ich dawnych założeniach świątynno-klasztornych tętni w ich byłych siedzibach życie religijne, jak też kulturalne. Corocznie organizowane w trzeci weekend września Jarmark Cysterski w Pelplinie, a w pierwszy weekend lipca Festyny Cysterskie w Koronowie; na odpust Św. Anny w Żarnowcu – pielgrzymka z Nadola do Lubkowa łodziami rybackimi przez cysterskie Jezioro Żarnowieckie.

Obiekty na trasie

• Muzeum Archidiecezjalne w Gdańsku Oliwie
• Kościół pw. Św. Jakuba i Mikołaja w Mechowie
• Katedra Oliwska
• Kościół pw. św. Piotra i Pawła w Pogódkach
• Zespół Klasztorny Benedyktynek w Żarnowcu
• Kościół pw. Św. Apostołów Piotra i Pawła w Pucku
• Opactwo Cysterskie w Pelplinie
• Kościół św. Michała Archanioła w Nowej Cerkwi
• Kościół pw. Św Michała Archanioła w Starzynie